i'C
950-970’C (A +F efij-A +G r
3.2-rasm. Oq cho‘yan quym alarniyum shatishyo‘li bilan
bolg‘alanuvchan cho‘yan olish chizmasi.
Sementitning parchalanishi natijasida diffuziya y o ii bilan
bodroqsimon grafit hosil boiadi. Shundan keyin harorat evtektoid
47
o ‘zgarishlar yuz beradigan oraliqqacha sovitiladi. Bu vaqtda austenit
ferrit-grafitga parchalanadi.
Yumshatishning
ikkinchi
bosqichi
tugagandan so‘ng cho‘yan strukturasi ferrit va grafitdan iborat b o iad i
(3.3-rasm,
a).
л
-G r
т
а)
Ь)
d)
3.3-rasm. Bolg‘alanuvchan cho'yanning struktura tashkil etuvchilari:
a-perlit-grafit; b-perlit-ferrit-grafit; d-ferrit-grafit.
Agar evtektoid haroratida sovitish tezligi yuqori bo isa, perlitli
bolg‘alanuvchan cho‘yan hosil b o iad i (3.3-rasm,
b).
Ferritli КЧ37-12, КЧ35-10 bolg‘alanuvchan cho‘yanlari yuqori
statik va dinamik kuchlar ta ’sirida ishlaydigan detallar (karter,
reduktor, skoba va b.) ishlab chiqarishda ishlatiladi.
Perlitli КЧ50-5, КЧ55—4 bolg‘alanuvchan cho‘yanlari mufta,
rolik, tormoz kolodkasi, kardan vallari ishlab chiqarishda qoilaniladi.
Markada K 4-b o lg ‘alanuvchan cho‘yan, birinchi ikkita son
cho£zilishdagi mustahkamlik chegarasini va oxirgi son esa nisbiy
uzayishini bildiradi.
Bolg‘alanuvchan cho‘yanlaming kimyoviy tarkibi, mexanik
xossalari va faza tashkil etuvchilari 3.4-jadvalda berilgan.
/
к
Q
F
Cr
a)
b)
d)
3.4-rasm. Kulrang cho‘yanning struktura tashkil etuvchilari:
a -perlit; b
-
ferrit-perlit; d-ferrit.
48
|
