1
НЯЖЯФ НЯБИЙЕВ
ФИКРЯТ ЩЯСЯНОВ
LE FRANÇAIS D’AFFAIRES
ИШЭЦЗАР ФРАНСЫЗ ДИЛИ
Чашыоьлу - 2009
downloaded from KitabYurdu.org
2
РЕДАКТОР: проф. Ч.О. БАБАХАНОВА
РЯЙ ВЕРЯН: баш мцял. Н.Р.ЭУЛИЙЕВА
Баш мцял. В.В. ЯЛЯСЭЯРОВ
НЯБИЙЕВ Н.Щ., ЩЯСЯНОВ Ф. Б.
le français d’affaires. Дярслик.
Бакы: Чашыоьлу. 2009. 154 с.
Дярслик ики ясас щиссядян ибарятдир: эириш курсу вя ясас курс. Эириш курсу
он алты дярсдян ибарятдир. Щяр бир дярсдя оху гайдалары, илкин грамматик
анлайышлар, мятн вя она аид чалышмалар системи верилмишдир. Бу дярслярдя
тялябялярин шифащи нитгинин инкишафына хцсуси диггят верилир.
Ясас курсда игтисади мятнляр цстцнлцк тяшкил едир. Бурада щяр шейдян
яввял Азярбайжан игтисадиййатына аид мараглы материаллар верилмишдир. Бу
материаллар арасында Азярбайжанын нефт вя газ сянайесиня щяср едилмиш
мятнляр диггяти жялб едир. Франса игтисадиййаты, онун сянайе вя кянд
тясяррцфаты, Франса мцяссисяляринин мцхтялиф нювляри щаггында мараглы
мялуматлар тялябялярин диггятиня чатдырылыр. Китабын сонунда франсыз дилиндя
мяктуб формалары тягдим едилмишдир.
Дярслик Игтисад университетинин тялябяляри, маэистр вя аспирантлары, ейни
заманда ишэцзар франсыз дили иля марагланан охужулар цчцн нязярдя
тутулмушдур.
Бакы – 2009
downloaded from KitabYurdu.org
3
ФРАНСЫЗ ЯЛИФБАСЫ
А a
N n
B b
O o
C c
P p
D d
Q q
E e
R r
F f
S s
G g
T t
H h
U u
I i
V v
J j
W w
K k
X x
L l
Y y
M m Z z
Мцасир франсыз дилиндя 26 щярф, 35 сяс вардыр. Онлардан он беши саит,
ийирмиси ися самит сясдир. Франсыз дили сясляринин азярбайжан дилинин мцвафиг
сясляриндян башлыжа фярги ондадыр ки, франсыз сясляри даща айдын вя эярэин
тяляффцз едилир, сюзлярин сонунда беля самит сясляр карлашмыр. Франсыз дилиндя
вурьу айрыжа эютцрцлмцш сюзцн сон щежасына, ритмик групларда ися ритмик
групун сонуна дцшцр.
downloaded from KitabYurdu.org
4
PREMIERE LEÇON
Оху гайдалары:
“Th” щярф бирляшмяси [t] сясини верир.
Marthe
“E” щярфи сюзлярин сонунда охунмур:
amie, madame, gare
“C” щярфи e, i, y гаршысында [s] сясини верир:
la place, ici, cycle
Галан щалларда “c” щярфи [k] сясини верир:
La commune, la cravate, le cas
Грамматика:
Франсыз дилиндя сюз сырасы сабитдир. Биринжи йердя мцбтяда, икинжи йердя ися хябяр
ишлянир. Икинжи дяряжяли цзвляр хябярдян сонра ишлянир:
Pascal va.
Il va à la gare.
Il va à la gare à six heures.
Артикл:
Артиклляр исимлярин гаршысында ишлянян кюмякчи сюзлярдир. Онлар
тяржцмя олунмур. Франсыз дилиндя ики жцр артикл вардыр: мцяййян вя гейри-
мцяййян артиклляр. Гейри-мцяййян артиклляр бунлардыр: киши жинсиндя: un,
гадын жинсиндя: une, жямдя: des. Мцййян артиклляр ашаьыдакылардыр: киши
жинсиндя: le; гадын жинсиндя: la; щяр ики жинсин жяминдя: les.
Un livre, une pomme, des livres, des pommes
Le livre, la pomme, les livres.
СЮЗЛЯР:
Samir parle - Самир данышыр
sa – онун
l’ami – дост
la femme – 1) гадын; 2) арвад
Marthe va – Марта эедир
la place – йер, мейдан
la gare – ваьзал
à – истигамят билдирян сюзюнц (йюнлцк вя йерлик щала мцвафиг сюзюнц)
downloaded from KitabYurdu.org
5
МЯТН
Samir parle. Samir parle à son ami.
Michel parle à sa femme. Marthe va à
sa place. Madame Gulnaz va à la gare.
Exercices:
Ы. Ашаьыдакы сюзляри охуйун:
Sale, rate, date, va, vaste, valse, valve, avare, tare, lave, cave, barbare, stade,
canal, carnaval, caraf, carte, face, acte, trace, place, ami, parle, Marthe.
II. Жцмляляри тяржцмя един:
Вцгар досту иля данышыр.
Самир арвады иля данышыр.
Марта юз йериня эедир.
Ханым Армал ваьзала эедир.
III. Ашаьыдакы жцмляляри дцзьцн сюз сырасы иля йазын:
Armal, madame, à son ami, parle.
Samir, à sa femme, parle.
Vugar, à la gare, va.
Marthe, à sa place, va.
DEUXIEME LEÇON
Оху гайдалары:
Гоша самитляр бир сяс кими тяляффцз едилир: cette, belle, cadette.
“Ch” щярф бирляшмяси [ø] сясини верир: Samir marche, chercher, chat.
“G” щярфи e, i, y гаршысында [j] сясини верир, галан щалларда [г] кими охунур:
la plage, la girafe, la gymnastique, la gare, la grève.
Ики саит арасында “s” щярфи [z] сясини верир, галан щалларда [s] кими охунур: la
chaise, la rose, la veste, Vugar traverse, la presse.
Грамматика:
Йийялик явязликляри кюмякчи сюзляр олуб, исимлярин гаршысында ишлянир. Тябии ки,
онлар ишляндикдя артикл дцшцр. Бу явязликляр ишляндийи исимлярля жинся вя
кямиййятя эюря узлашыр. Гадын жинсиндя ишлянян йийялик явязликляри бунлардыр:
ma, ta ,sa.
C’est ma place.
C’est ta chaise.
C’est sa place.
downloaded from KitabYurdu.org
6
Ишаря явязликляри ашаьыдакылардыр: киши жинсиндя: ce; гадын жинсиндя: cette; щяр ики
жинсин жяминдя ces: ce livre, ce cahier, cette femme, cette élève, ces livres, ces
femmes.
“
être” фелинин индики заманда тясрифи:
Je suis Nous sommes
Tu es Vous êtes
Il (elle) est Ils (elles) sont
СЮЗЛЯР
cette – бу
la salle – отаг, аудиторийа
est – “être” олмаг фелинин цчцнжц шяхс тяк формасы
très – чох
clair, claire – ишыглы
malade – хястя
elle – О (г.ж. цчцнжц шяхс тякдя шяхс явязлийи)
la tête – баш
elle marche – О эедир.
elle traverse – О кечир.
belle – эюзял
c’est – будур
la mère – ана
elle aime – О севир.
Marcel met – Марсел эейинир.
la veste – пенжяк, эюдякчя
beige – ачыг-гящвяйи
ma – мяним
ta – сянин
la table – стол
la chaise – стул
C’est Claire – Бу, Клердир.
TEXTE
Michel est malade. Il a mal à la tête. Pascal marche.
Il va à la gare. Il traverse la place Nizami. Cette
place est très belle. C’est Gulnaz. C’est sa mère.
Gulnaz aime sa mère. Marcel met sa veste beige.
Est-ce ta table? - C’est ma table.
Est-ce ma chaise? - C’est ta chaise.
C’est une salle. Cette salle est très claire.
downloaded from KitabYurdu.org
7
Exercices:
Ы. Сюзляри дцзэцн тяляффцз един:
servage, cachet, cavalcade, cabaret, malade, mascarade, beige, la chaise,
traverse, marcher, la veste.
ЫЫ. Суаллара жаваб верин:
Est-ce Michel? Est-ce ta mère? Est-ce ma femme? Est-ce la place Nizami? Est-
ce ta chaise? Est-ce ta table?
ЫЫЫ. Жцмляляри франсыз дилиня тяржцмя един:
1. Бу гадын чох эюзялдир. 2. Бу отаг ишыглыдыр. 3. Бу мейдан эюзялдир.
4. Мишел хястядир. Онун башы аьрыйыр. 5. Марта мейданы кечир.
6. Мишел арвады иля данышыр. 7. Гцлназ анасыны чох севир.
ЫВ. Верилмиш сюзлярдян истифадя едяряк жцмляляр дцзялдин:
la salle, claire, malade, marche, traverse, belle, la mère, aime, la veste, beige,
ma, ta, la table, la chaise.
TROISIEME LEÇON
Оху гайдалары:
1.“S” щярфи бир гайда олараг сюзлярин сонунда охунмур:
Exercices, très, plus
2.“Z” щярфи сюзлярин сонунда охунмур.
Parlez, assez, chez.
3. Мясдяри “er”- ля битян феллярдя “r” щярфи охунмур.
Travailler, parler, rester, laisser.
4.“t” щярфи адятян сюзлярин сонунда тяляффцз едилмир.
Elle part, elle sort.
Грамматика:
Ы. Биринжи груп феллярин индики (présent de l’indicatif) заманда шяхсляря эюря
дяйишмяси:
Франсыз дилиндя фелляр дяйишмяйя эюря цч група бюлцнцр. Биринжи груп фелляря
сону -“er” мясдяр шякилчиси иля битян фелляр дахилдир. Мясялян: parler, rester,
fermer, dessiner. вя с. Биринжи груп фелляри тясриф етмяк цчцн “er” мясдяр
шякилчисини атмаг вя феллярин кюкцня ашаьыдакы сонлуглары ялавя етмяк
лазымдыр.
downloaded from KitabYurdu.org
8
Тякдя Жямдя
I шяхс – e I шяхс - ons
II шяхс – es II шяхс - ez
III шяхс - e III шяхс – ent
Parler
Je parle Nous parlons
Tu parles Vous parlez
Il (elle) parle Ils (elles) parlent
Rester
Je reste Nous restons
Tu restes Vous restez
I (elle) reste Ils (elles) restent
II. Исимлярин жям щалы:
Франсыз дилиндя исимлярин жям щалыны дцзялтмяк цчцн онларын сонуна “s”
щярфи артырылыр:
La place – les places
La chaise – les chaises
СЮЗЛЯР
les – мцяййян артикл (щяр ики жинсин жяминдя)
les élèves - шаэирдляр
tes – сянин (жямдя)
ses – онун (жямдя)
répéter – тякрар етмяк
répétez – тякрар един
répète – тякрар ет
assez – кифайят гядяр
après - сонра
chercher - ахтармаг
fermer - юртмяк
préparer - щазырламаг
rester - галмаг
ces - бунлар
les verbes - фелляр
elles – онлар
chez – эиля, эилдя
elle part – О йола дцшцр
avec - иля
downloaded from KitabYurdu.org
9
TEXTE
Adèle parle à ses éléves. Marcel, répétez: mes élèves,
tes élèves, ses élèves. C’est assez, Marcel. Les élèves
répètent apres Adèle: aimer, chercher, fermer, préparer,
rester. Thérèse, répète ces verbes. Thérèse marche.
Elle va chez sa mère. Sa mère part. Elle va à Rennes.
Thérèse va à Rennes avec sa mère.
Exercices:
Ы. Сюзляри дцзэцн тяляффцз един:
Nez, chez, assez, allez, pressez, mes élèves, ces années, lait, trait, béret, cabaret,
achat, départ, image, sage, graisse, geste, bac, sec.
ЫЫ. Ашаьыдакы фелляри индики заманда тясриф един:
Parler, travailler, rester, laisser, aimer.
ЫЫЫ. Ашаьыдакы исимляри жямдя йазын:
La gare, la table, la chaise, cette place, ta veste, sa table, cette règle
ЫВ. Верилмиш жцмляляри франсыз дилиня тяржцмя един:
Паскал шаэирдляри иля данышыр.
Самир бу гадынла данышыр.
Тереза эедир. О, анасыэиля эедир.
Самир вя Эцлназ Мишели ахтарырлар.
О, юз йериня эедир.
Сона юз йерини ахтарыр.
Марсел пенжяйини эейир.
QUATRIEME LEÇON
Оху гайдалары:
“H” щярфи франсыз дилиндя охунмур, лакин тяляффцздя мцяййян рол ойнайыр.
Cahier, Sahara, ils habitent, le hamac, l’hectare
“qu” щярф бирляшмяси [k] сясини верир.
La fabrique, quitter, qui, que, question
Грамматика: Франсыз дилиндя сюз сырасы
Исимля ифадя олунмуш васитясиз тамамлыг хябярдян сонра ишлянир.
Pascal traverse la place.
Samir prend le cahier.
Васитяли тамамлыг яксяр щалларда хябярдян сонра ишлянир.
downloaded from KitabYurdu.org
10
Il parle à sa mère.
Le professeur parle à ses élèves.
Мцбтяданын суалы. Жанлы исимлярля ифадя едилмиш мцбтядайа “qui” суалы
верилир.
Les soldats marchent. Qui marche?
Gulnaz va chez sa mère. Qui va chez sa mère?
СЮЗЛЯР
habiter - йашамаг
Paris - Парис
la ville - шящяр
natal, natale - доьма
quitter – тярк етмяк
Lille – Лил шящяри
l’architecte - архитектор
il – О (киши жинсиндя цчцнжц шяхсин тякиндя ишлянир)
ils - онлар
travailler - ишлямяк
la mairie – шящяр ижра щакимиййяти
réviser - йохламаг
les textes - мятнляр
et - вя
la grammaire - грамматика
elle fait (faire) – О, едир
les exercices - чалышмалар
des – гейри-мцяййян артиклин жям формасы
il lit – О охуйур
vite – тез-тез
elle dit (dire) – О дейир
ils disent – Онлар дейирляр
merci – саь ол
les livres - китаблар
ils prennent (prendre) – Онлар эютцрцрляр
les cahiers - дяфтярляр
il écrit (écrire) – О йазыр
ils écrivent – Онлар йазырлар
la dictée - имла
difficile - чятин
qui - ким
la fille - гыз
cadet, cadette – кичик (йашжа)
ainé, ainée – бюйцк (йашжа)
Marseille - Марсел
downloaded from KitabYurdu.org
11
la famille - аиля
TEXTE
C’est madame Pascal. C’est Elise, sa fille cadette qui habite à Paris. C’est
Mireille, sa fille ainée. Mireille est mariée. Elle habite à Marseille avec sa
famille. Elise habite à Paris. Est-ce sa ville natale? C’est sa ville natale. Elise
quitte Paris. Elle va à Lille. Pierre est architecte, il travaille à la mairie. Brigitte
révise les textes et la grammaire et fait des exercices. Michel lit. Il lit vite. Irène
dit: “Merci, Michel”. Les élèves ferment les livres et prennent les cahiers. Ils
écrivent la dictée. Ils disent: “Cette dictée est assez difficile”. Qui habite à
Paris? Qui écrit la dictée?
Exercices:
Ы. Ашаьыдакы сюзляри тяляффцз един:
Travailler, travail, serviette, pianiste, spécialiste, bestial, assiette, émailler,
carrière, abeille, détailler.
ЫЫ. Верилмиш фелляри цчцнжц шяхс тякдя вя жямдя йазын:
faire, dire, lire, écrire, partir, mettre
ЫЫЫ. Мцбтядайа суал верин:
1.Michel et sa femme traversent la place. 2. Gilbert et Pierre aiment cette ville.
3. Adèle et Marie parlent à Marc. 4. Michel et sa femme quittent Paris.
5.Michel et Mireille révisent les textes. 6. Les élèves prennent les livres et
lisent. 7. Sa mère habite à Lille. 8. Danielle fait ses exercices.
ЫВ. Верилмиш жцмляляри франсыз дилиня тяржцмя един:
Онун аиляси Парисдя йашайыр.
Самир чалышмалары едир.
Мишел вя анасы Бакыны тярк едирляр.
Шаэирдляр чалышмалары едирляр.
Онлар грамматиканы вя мятни тякрар едирляр.
Онун гызлары ижра щакимиййятиндя ишляйирляр.
Ким Парися эедир? Ким Бакыны тярк едир?
Марта шаэирдляри иля данышыр.
Бу имла кифайят гядяр чятиндир.
10.Шаэирдляр дяфтярлярини эютцрцр вя имла йазырлар.
11.Онун балажа гызы архитектордур.
12.Мишел шаэирдляри иля Парися эедир.
downloaded from KitabYurdu.org
12
CINQUIEME LE
ÇON
Оху гайдалары:
“r” щярфи яксяр сюзлярин сонунда охунур:
le tir, la fleur, noir, partir
“d” щярфи сюзлярин сонунда охунмур.
Le pied, tard, retard, grand
“ph” hярф бирляшмяси ]ф] сясини верир.
La photo, le paragraphe, la phrase
Грамматика:
Leur йийялик явязлийи “онларын” мянасында ишлянир. “Leur” iшляндикдя исим
тякдя ишлянир: leur père, leur mère, leur professeur, leur collègue.
Тякщежалы сюзляр олан le, ce, je, me, te, se, que, ne, de саитля вя лал 'h’ щярфи иля
башланан сюзлярин гаршысында ишляндикдя онларын сон саити дцшцр: c’est, l’élève,
j’aime, je n’aime pas, l’élève, l’heure, l’heure d’aller.
Исми хябярин ад щиссяси ролунда чыхыш едян сянят, вязифя, диэяр фяалиййят формалары
ифадя едян исимлярин гаршысында адятян артикл ишлянмир:
Michel est docteur.
Pascal est pianiste.
Samir est étudiant.
Цчцнжц груп феллярин яксяриййяти биринжи шяхсин тякиндя “s” шякилчиси гябул
едир:
Je lis; J’écris; je pars; je fais.
Франсыз дилиндя феллярин инкар формасыны дцзялтмяк цчцн “ne” вя “pas” инкар
щиссяжикляриндян истифадя едилир. “Ne” фелдян яввял “pas” ися фелдян сонра
ишлянир:
Je travaille – je ne travaille pas.
Ils aiment – ils n’aiment pas.
Travaillez – ne travaillez pas.
Сюзюнцляр:
“De” sюзюнц азярбайжан дилиндяки йийялик щал шякилчисиня уйьйн эялир: le
cahier de ma soeur, le directeur de la fabrique, la femme de mon ami.
“A” сюзюнц франсыз дилиндя чох эениш йайылмыш сюзюнцдцр. Бу сюзюнц
ашаьыдакы щалларда ишлянир:
- истигамят вя йа щяр щансы обйектин щарадаса йерляшмясини ифадя
етдикдя: Marthe va à la gare.
Le texte est à la page dix.
- заман билдирян сюзлярин гаршысында:
Il déjeune à six heures. Il se lève à neuf heures.
- азярбайжан дилиндяки йюнлцк щал шякилчисини явяз едир:
Pierre écrit à ses amis.
downloaded from KitabYurdu.org
13
Exercices:
Ы.Ашаьыдакы сюзляри дцзэцн охуйун:
Me, te, se, le, que, semer, mener, lever, pleurer, neuve, fleuve, coeur, soeur,
oeuf, chef, relief, neuf, veuf, bar, char, par, car, jet, javel, jeter, jamais,
jeunesse, phare, pharmacie, physique, veille, aille, merveille, faille.
ЫЫ. Суаллара жаваб верин:
Que fait Marie?
Qui habite à Lille?
Qui est le père de Pierre et de Marie?
Qui est Pierre?
Que fait la femme de Pierre?
ЫЫЫ. Ашаьыдакы фелляри биринжи шяхсин тякиндя йазын:
Regarder, déjeuner, aimer, habiter, lire, dire, faire, écrire, partir.
ЫВ. Ашаьыдакы сюзляри мцяййян артиклля ишлядин:
Exercice, ville, cahier, amie, fleur, élève, heure, livre, texte, mairie, image.
В. Ашаьыдакы жцмляляри инкарда йазын:
Sa famille quitte Paris.
La dictée est difficile.
Ils habitent dans cette ville.
Ses soeurs travaillent à la fabrique.
J’écris vite.
Claire est malade.
Sa fille cadette est malade.
Je vais chez mes amis.
Ils aiment faire ces exercices.
ВЫ. Нюгтялярин йериня уйьун эялян йийялик явязликлярини йазын:
Elle déjeune avec … fille. – Ils déjeunent avec … fille.
Pierre aime … ville natale.
Marie et Danielle aiment … ville natale.
Irène écrit a … soeur. – Claire et Mireille écrivent à … soeur.
Adèle part chez… mère. Ces jeunes filles partent chez … mère.
Michel et Marthe achètent ce livre à … soeur cadette.
ВЫЫ. Франсыз дилиня тяржцмя един:
Мян ижра щакимиййятиня эедирям.
О, саат алтыда эедир.
Мян кичик бажыма китаб алырам.
Онлар саат алтыда нащар едирляр.
downloaded from KitabYurdu.org
14
Сящяр йемяйини ким щазырлайыр?
Гызлар аналары иля йашайырлар.
Мян тез-тез йазырам.
Бу мяним бажымын бюйцк гызыдыр.
Мяним гызымын ряфигяси клиникада ишляйир.
SIXIEME LE
Dostları ilə paylaş: |