O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

Yuk sinfi
1
2
3
4
Yuk 
ko‘taruvchanlikdan 
foydalanishkoeffitsienti 
1, 
0 
0, 
71÷0, 99 
0, 
51÷0, 70 
0, 
49÷0, 50 

---

446
O‘rtacha 
1, 
0 
0, 8 
0, 6 
0, 5 
7.
Xavfliligibo‘yicha yuklar 7 guruhga bo‘linadi. 
1-g u r u h – kam xavfli yuklar ( qurilish materiallari va shu kabilar). 
2-g u r u h– tez alangalanadiganyuklar (benzin, atseton va shu kabilar). 
3-g u r u h– issiq va changlanadigan yuklar (sement, ohak, asfalt va hokazo). 
4-g u r u h – quydiradigan suyuqliklar (kislotalar, ishqorlarva hokazo). 
5-g u r u h – siqilgan va suyo‘ltirilgan gazlar.
6-g u r u h – o‘lchami bo‘yicha xavfli yuklar. 
7-g u r u h – zaharlaydigan, radioaktiv va portlaydigan moddalar.
8.
Yuk tashish va saqlash sharoitlari bo‘yicha:
–
Oddiy yuklar;
–
Tez buziladigan yuklar; 
–
O‘tkir hidli yuklar;
–
Axlat va supurindi yuklar;
–
Tirik yuklar (qoramol va shu kabilar). 
8. Tashqi muhit ta’siridan saqlashsharoitlari bo‘yicha: 
– oddiyyuklar (tashqi 
muhitdan asrash shart emas); 
–
Tashqi muhit ta’siridan asralishi lozim bo‘lgan yuk-lar (yog‘ingarchilikdan, 
temperaturadan, urilish va tebranishlardan saqash lozim bo‘lgan yuklar).
Yuklarni tashishda ularning xususiyatlarini hisobga olish maqsadida ularga 
maxsus tamg‘alar qo‘yiladi.
Yuk tamg‘alari 4 turga bo‘linadi.
–
Tovar tamg‘asi;.
–
Yuk tamg‘asi;– transporttamg‘asi; – maxsus tamg‘a.
7-rasm. 
Tara (idish) turlari.

---

447
Tovar tamg‘asida yukning va uni tayyorlagan tashkilotning nomi ko‘rsatiladi. 
Yuk tamg‘asida yuk jo‘natiladigan punkt va jo‘natuvchi olib boriladigan punkt va 
yuk qabul qiluvchi ko‘rsatiladi. Transport tamg‘asida tovar transport hujjatining 
raqami va hujjat bo‘yicha tashilayotgan yuk o‘rinlari ko‘rsatiladi. Maxsus tamg‘ada 
yuk ortish, tushirish, tashish jarayonlarida lozim bo‘lgan maxsus ko‘rsatmalar 
beriladi.