O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202
Yüklə 7,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Assenizator Samosval
|
Samosvalavtomobili tyagach Tirkamayarim tirkama 438 Non tashuvchi Furgon Assenizator Samosval Maxsus kuzovli isuzu avtomobillari Transport avtomobil va avtopoezdlari o‘z navbatida yuk va yo‘lovchilar tashuvchiga bo‘linadilar. Yuk tashuvchi avtomobillar o‘z konstruktiv sxemalariga binoan yana bo‘linadilar. Yuk avtomobillari o‘z navbatida bir zvenoli avtomobillarga va zvenosi ikki va undan ortiq bo‘lgan avtopoezdlarga bo‘linadilar. Avtopoezdlar avtomobil-tyagach tirkama yoki egarli yarim tirkamali bo‘lishlari mumkin. 439 A) yakka avtomobil; b-z – avtopoezdlar: b – bir tirkamali; v-s – ikki tirkamali; g – yarim tirkamali egar tyagach; d – bir nechta bir o‘qli tirkamalardan iborat avtopoezd; e – bir nechta ikki o‘qli tirkamalardan iborat avtopoezd; j – yarim tirkama va tirkamadan iborat egar tyagachli avtopoezd; z –og‘ir yuklarni tashuvchi yarim tirkamali tyagachdan iborat avtopoezd. Egarli tyagach va yarim tirkamali avtopoezdlar bizda va chet davlatlardakeng qo‘llaniladi va ulardan ancha samarali foydalaniladi. Yuk avtomobillarni tasniflashning asosiy yo‘nalishlaridan biri ular o‘lchamlariga ko‘ra gradatsiyalashdir. Yuk avtomobillari uchun bunday o‘lchamlar qatoriga eng avvalo yuk ko‘tarish qobiliyati yoki ular massa og‘irligini kiritish mumkin. Transport iste’molchilari va xodimlari uchun avtomobillarning yuk ko‘tarish qobiliyati ko‘proqzarurdir. Bunday ko‘rsatkich avtomobillarning tashuvchanlik qobiliyatiniko‘rsatadi. Hozirgi kunda bizda va boshqa mustaqil davlatlarhamdo‘stligiga kirgan davlatlarda yuk ko‘tarish qobiliyatiga ko‘ra, yuk avtomobillari besh guruhga bo‘linadi. Ko‘tarish qobiliyati 0,5 t gacha bo‘lgan juda kam yuk ko‘taruvchi avtomobillar (engil avtomobil shassida yaratilgan); ko‘tarish qobiliyati 0,5 t dan 2,0 t gacha kam yuk ko‘taruvchi avtomobillar, 2,0 t dan 5,0 t gacha o‘rta avtomobillar; ko‘tarish qobiliyati 5,0 t va undan katta va nihoyat alohidakategoriyaga ega o‘q massasi 440 og‘irligi bir o‘qqa 100 kn (10 tk) va juft o‘qlarga esa 180 kn (18 tk) tushuvchi avtomobillar kiradi. Kam yuk ko‘tarish qobiliyatli (2,0 t gacha) avtomobillar kichik xo‘jalik firmalari, yuk oboroti katta bo‘lmagan savdo tashkilotlari, maktab ovqatxonalari va shu kabi tashkilotlar hamda yakka qishloq xo‘jaliklari firmalari xizmatlari uchun zarurdir. O‘rtacha yuk ko‘tarish (2,0 t dan 5,0 t gacha) qobiliyatli avtomobillar tashish hajmiko‘p bo‘lgan sanoat, qishloq xo‘jaligi ob’ktlari, qurilish va shu kabi tashkilotlar xizmatiga zarurdir. Yuk ko‘tarish qobiliyati (5,0 t dan ortiq) avtomobillar quvvati katta va muntazam yuk oqimlarni qattiq qoplamali magistral yo‘llardagi yuk oqimlarini qanoatlantirishda xizmat qiladi. Keyingi yillarda bunday avtomobillardan shahar va yirik aholi punktlarida ham yuklarni tashishda keng foydalanilayotir. Bunday avtomobillar tog‘-ruda sanoati hamda yirik sanoat korxonalari yuklarni tashishda qo‘llanayotirlar. Keng rivojlangan xorijiy davlatlarda yuk avtomobillari o‘lchamlari kriteriyasi sifatida ularning umumiy massa og‘irligi qo‘llaniladi. Buning asosiy sababi har xil maxsuslashtirilgan, kuzov massalari ham har xil bo‘lgan avtomobillardan keng foydalanishdir. Uzoq manzillarga, ya’ni shahar (viloyat) lararo hamda davlatlararo yuk oqimlarini tashishga bo‘lgan talablarni ta’minlashda ko‘p yuk ko‘tara oluvchi avtopoezdlardan foydalaniladi. Bunday avtopoezdlar konstruksiyasi o‘z tortish-tezlik xususiyatlariga ko‘ra ajralib turadilar. Aksariyat avtomobillar o‘z kuzovlari konstruksiyasiga ko‘ra universal platformali hamda standart bortli umum transport har xil yuklar tashish ishlarini bajaruvchi avtomobillardir. Bunday avtomobillar platformasi bortli yoki bortsiz qilib ishlangan bo‘lishlari mumkin. Bortli platformali avtomobillar kuzovida og‘ir va yirik gabaritli bo‘linmaydigan yuklar tashishga hisoblangan bo‘ladi. Ba’zi bir hollarda esa hajmi katta engil yuklarni tashishda avtomobillar ko‘tarish qobiliyatidan to‘lik foydalanish maqsadida standart talabidan chiqmagan holda ular kuzov bortlarini o‘stirishga ruxsat beriladi. Ba’zi bir yuklarni tashishda ularni changdan va yog‘ingarchilikdan saqlash maqsadida usti tent bilan yopilishi ham mumkin. Ayrimfurgon kuzovli avtomobillar eshikli va qulflanuvchi bo‘lishi ham mumkin. Bunday avtomobillar faqatgina yuklarni yog‘ingarchilik va changdangina yaxshi saqlab qolmay, atmosfera harorati ta’siridan hamsifatli qilib saqlab borishlari mumkin. Uyib tashilishi mumkin bo‘lgan yuklarni tashish uchun ular kuzovlari samosval qilib ishlangan bo‘lishi ham mumkin. Yüklə 7,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|