O ‘ zbekiston respublikasi oliy va o ‘ rta maxsus ta ’ lim vazirligi toshkent – 202

1.1.
 
Bmtning yevropa iqtisodiy komissiyasi 
Xalqaro transport harakatini tashkil etish masalalariavtomobil transportida 
yo‘lovchi va yuk tashishme’yoriy hujjatlar asosida boshqariladi, ularni ishlab 
chiqishda har xil davlat organlari va tashkilotlari ishtirok etadi.Ularni quyidagi 8 ta 
guruhga ajratish mumkin: 

Xalqaro tashishlarga ruxsat beriladigan transport vositalariga talablar; 

Avtomobil yo‘llarida transport vositalarining xavfsiz harakatlanish 
qoidalari va unitashkil etish; 

Avtomobilda 
xalqaro 
harakatlanish 
uchun 
ochilgan 
avtomobil 
yo‘llarining yevropa tarmog‘ini aniqlaydigan hujjatlar va bu yo‘llarga bo‘lgan 
texnik talablar; 

Xalqaro tashishlarni bajarayotgan va xaydovchilar mehnatini tashkil 
etayotgan transport vositalari xaydovchilariga bo‘lgan talablar; 

---

715

Avtomobilda xalqaro tashish shartlarining bajarilishi, huquqlari, 
burchlari va tashish jarayonida ishtirok etuvchi tomonlarning javobgarligi; 

Avtomobilda xalqaro tashishda chegara va bojxona nazorati qonunlari; 

Xalqaro tashish va ularda ishtirok etuvchi transport vositalarini soliqqa 
tortish; 

Transport vositalari egalarining fuqarolik javobgarligini majburiy 
sug‘urtalash. 
Xalqaro 
tashishlarni 
rivojlantirish 
masalalari, 
transport 
vositalarini 
takomillashtirish, chegaradan O‘tishda yo‘lovchi va yuk harakatlanishidagi 
kamchiliklarni bartaraf etish bo‘yicha nafaqat milliy balki xalqaro tashkilotlar ham 
shug‘ullanadi: 
yevropa 
va 
boshqa 
iqtisodiy 
komissiyalarningtransport 
organlari(yaik) bmt, yevropa hamjamiyati va boshqalar. 
Bmtning 
1947-yilda 
tashkil 
etilgan 
yaiksi
(yeek)iqtisodiy hamkorlikni yo‘lga qo‘yish va amalga oshirish, davlatlar-
ishtirokchilar orasidagi iqtisodiy aloqalarni mustahkamlash hamda uning faoliyatini 
tadqiqot 
qilishga 
qaratilgan. 
Shunga 
O‘xshash 
bmt 
ning 
komissiyalaridunyoninguchta regionida tashkil etilgan. Ular xalqaro savdo-
sotiq,ilmiy-texnik hamkorliknirivojlantirishga, uzoq vaqtli iqtisodiy O‘sishni 
ta’minlab beruvchi umumiy yo‘nalishni ishlab chiqishga hamda atrof-muhitni 
yaxshilashga qaratilgan. Asosan muhokama predmeti bo‘lib, siyosatga bog‘lik 
bo‘lmagan iqtisodiy sohalar O‘sishi hisoblanadi. 
Yilda bir marta chaqiriladigan yaik plenar sessiyalari ishida 34 ta 
davlatninghukumat vakillari ishtirok etadi. Bular sharqiyevropa va g‘arbiy yevropa 
davlatlari, kanada va aqsh hamda ko‘p sonli xalqaro tashkilotlar vakillaridir 
(assosiyalar, ittifoqlar, federasiyalar va sh.O‘.). 
Bmt ning yaikshtab-kvartirasi jenevada joylashgan. Yaikning amaliy faoliyati 
sessiyalar orasida uning yordamchi organlari, komitetlari, ishchi guruhlari va b. 
Orqali amalga oshiriladi. 
Bmt ning iqtisodiy komissiyasixalqaro yo‘l harakatini rivojlantirishda nafaqat 
yevropa davlatlari uchun balki undan tashqaridagi davlatlar uchun ham muhim O‘rin 
to‘tadi. Buning ta’siri natijasidadunyoning ko‘p yerlarida, jumladan O‘zbekiston 
Respublikasibmtning maxsus rezolyusiyasi ramkasida yaik konvensiyasini imzoladi, 
masalan,tir konvensiyasi, poddon, konteynerlarda tashish bo‘yicha va x.k.
Komissiya faoliyati, a’zo bo‘lgan davlatlar hukumati tashkilotlari vakillaridan, 
odatda maxsus xalqaro tashkilotlar ishlarida ishtirok etish uchun taklif qilingan 
rasmiy shaxslardaniborat bo‘lganhar xil maxsus komitetlar tashabbusi va 
rahbarligida O‘tkaziladi.Bularning bittasi ichki transport komiteti hisoblanadi.