M iyaning katta qismlarini o lib ta sh la sh bilan bir q ato rd a n e rv m arkazlariga
m ahalliy (cheklangan) shikasty etk azish ham qoMlaniladi. Ilgari sh u m aqsadda igna
san ch ish y o k i skalpel urish k a b i m e x a n ik sh ik a stla r y e tk a z ila d i. H o zir nerv
m arkazlariga shikastyetkazish uchun m iyaga ingichka elektrodlar kiritilib, o ‘zgarmas
to k b eriladi va to ‘qim alar shu ta riq a e lek tro liz y o ‘li bilan y em irilad i. S huningdek,
m iyaning turli boMaklari m uzlatib q o ‘y iladi yoki te rm o k o ag u ly a tsiy a qilinadi.
M arkaziy nerv sistem asining k ic h ik b ir qism iga shikast y e tk a z ish uchun, yana
tashqaridan kuchli flzik omil aniq y o ‘naltiri!adi, shu om il ta ’s irid a n erv sistem asi
yemiriladi.
M arkaziy nerv tizim ining m u a y y an qism larini yem irish u ch u n rentgen nurlari
yoki ultratovush tebranishlari b ir n e c h a kam bar qalin tutam q ilin ib , b ir nuqtaga
y o ‘n altiriladi. Shu m aqsadda re n tg e n naychalari yoki u ltra to v u sh generatorlari
hayvon boshi tepasida shunday jo y la sh tirilad ik i, ulardan ch iq ay o tg an elektr nurlari
yoki ultratovush tebranishlari q u w a tli b o ‘lib, va tor bir n uqtaga y o ‘nalib , m iyaning
m uayyan b ir nuqtasida to ‘planadi. M iy a to ‘qim asining b ir k u b m illim e tr va hatto
undan ham kichikroq b o ‘ lagiga sh u ta riq a yetkazish m um kin.
U ltratovush ta ’siriga mielin p a rd a la ri k o ‘proq s e z g irb o ‘ladi, sh u sababli nerv
y o ‘llariga shunday ta ’sir etiladiki, u n d a nerv hujayralari shikastlanm aydi.
M arkaziy nerv tizim ining an iq m uayyan qism larini y e m irish uchun kuchli
sinxrotsiklotron yordam ida olingan p ro to n nurlanishining k a m b a r tutam lari ham
q o ‘lla n ilg a n (tu tam n in g d ia m e tri q ild a y ingich k a b o ‘lish i m u m k in ). P roton
nurlanishini m a’lum jadallikda b o ‘lg a n d a teri va suyak to ‘qim asi shikastlanm agani
holda shu nurlanishga anchagina s e z g ir n erv to ‘qim asi y em irilav e rad i.
M iyaning turli qism larini o lib ta sh la sh , nerv y o ‘llarini q irq ib q o ‘y ish va ayrim
nerv m arkazlarining yolg‘iz o ‘zini yem irish usullari hayvonlar ustidagi tajribadagina
emas, odam da neyroxirurgiyaklinikasida davolash tadbirlari sifatida ham qoMlaniladi.
B u n d a y o p e ra tsiy a n in g n a tija la ri k o ‘p in c h a fiz io lo g iy a u c h u n ham m uhim
m a’Iumotlar beradi.
Yüklə
Dostları ilə paylaş: