nerv tizimining m a’lum jo y id a to ‘plangan neyronlar tu shunilgan. U joyni elektr toki
bilan q o ‘z g ‘atish yoki kesib tash lash orqali funksional ah a m iy a ti aniqlanadi.
Surunkali tajrib alar n atija sid a nerv m arkazi h aq id a ta sa v v u r tobora kengayib
borib, u yoki bu fim ksiyani am alg a oshishini t a ’m in lo v ch i neyronlar guruhlari
m arkaziy nerv tizim ining turli d arajalaridajoyiashgan b o ‘lib, h ar bir darajadagi nerv
m arkazi am alga oshirilayotgan funksiyani qaysidir b ire le m e n tin i ta ’minlaydi. Shu
sababli nerv m arkazi m arkaziy nerv tizim ining k ich ik b irc h e g a ra la n g a n jo y degan
tasav v u r o ‘m iga, flziologik nuqtayi nazarda n erv m a rk a z i dcganda - bu nerv
elem entlari guruhlarini funksional birikishidan h osil b o ‘lgan tuzilm a tushunilib,
uning m aqsadi m urakkab refleks faoliyatini b ajarish h iso b la n a d i. Rus olimi A. A.
U xtom skiy bunday tuzilm ani «yulduzlardan» iborat « y u ld u z » turkum i deb atagan.
B unday fiziologik birlashm aga m isol qilib nafas m a rk a zin i keltirishim iz mumkin,
uning elem entlari orqa, uzunchoq, o ‘rta, o raliq m iy a d a v a k atta yarim sharlar
p o 's tlo g 1 ida jo yiashgan. B archa elem entlar birlash ib b ir-b irlarin i toMdirib nafas
tizim i ishini organizm holati va ehtiyojiga m os h old a ish lash in i tashkil etadi.
Nervmarkazlari ishida birqator umumiy xususiyatlar m avjud b o lib , ulami o ‘r^anish
N . Ye. Vvedenskiy, Ch. Sherrington, A. A. U xtom skiy v a boshqalar tomonidan
boshlangan. U lam ing bu xususiyatlari asosan q o ‘z g ‘alish v a torm ozlanish jarayonlari
bilan bog'liq. N erv m arkazlarini hosil qiluvchi n ey ro n la r zanjirining tuzilishi va
sinapslardan qo ‘z g ‘alishning o ‘tishi m arkazning x ossalarini belgilaydi.
Dostları ilə paylaş: