G ip o flzn in g orqadagi bo ‘la g id an gorm onlar chiqishini g ipotalam usning ta ’siri
h a m q a y t a r a ’ lo q a ta r z id a q o n n in g o s m o tik b o s im i b ila n b o s h q a r ila d i.
G ipotalam usning oldingi yadrolari yem irilganda buyraklar k o ‘proq siydik chiqaradi,
bu y a d ro la r t a ’sirlanganda esa a n tid iu retik gorm on k o ‘p roq chiqishi sababli diurez
kesk in d ara jad a kam ayadi.
G ip o ta la m u s n in g tu r li q i s m l a r i t a ’s ir la n g a n d a r o ‘y b e r u v c h i j a v o b
reaksiyalarining xususiyati shuki, u lard a gavdaning k o ‘pgina a ’zolari ishtirok etadi.
Bu rea k siy alar kom pleks, integ rallan g an reaksiyalardir. G ipotalam us yadrolari
um um iy, xulq-atvor reaksiyalarining aksarisida qatnashadi. G ipotalam us talamusdan,
o q im tir y ad ro d an va retik u ly ar form atsiyadan im pulslar o lib, o vqatga m unosabat
re a k siy alarid a qatnashadi. G ip o ta lam u s yadrolaridan biri — ventrom edial yadro
ta ’sirla n g an d a hayvon allaq ach o n lard an beri berilm ay q o ‘y gan tansiq ovqatdan
h a m v o z k e c h a d i, sh u y a d r o y e m ir ilg a n d a e s a o v q a tn i k o ‘p r o q y e y d i.
G ip o ta lam u sn in g ikkinchi — parav en trik u ly ar y adrosi ta ’sirlan g an d a chanqov
pay d o b o ‘lib, suvga ehtiyoj oshib ketadi. G ipotalam us jin s iy refleksda va agressiv-
him o y alan ish reaksiyalarida h am q atnashadi. M ushuk g ipotalam usining ventro
m edial y adrosiga nuqtasim on ta ’sir etilsa, agressiv refleks ro ‘y -rost yuzaga chiqadi,
bu so x ta g 'a z a b reaksiyasi d eb ataladi.
S h u n d a y qilib, gipotalam us sim p atik va parasim patik n e rv sistem alarining
f u n k s iy a la r in i va z n d o k r in b e z la r n in g s e k re to r f u n k s iy a la r in i b o s h q a rib ,
organizm dagi barcha m urakkab reaksiyalarining vegetativ kom ponentini ta ’minlaydi.
G ip o ta lam u s faoliyatini o ‘z n a v b a tid a m arkaziy nerv tizim in in g oliy b o ‘lim lari —
p o ‘stlo q o stidagi yadrolar, m iy ach a v a k atta yarim sh arlar p o ‘stlo g ‘i n azorat qilib
tu rad i, u la rg a gipotalam us b e v o s ita nerv y o ‘llari orqali ham , m iy a o ‘zanining
retik u ly a r form atsiyasi o rqali h am bogMangan.
V e g e ta tiv fu n k s iy a la r n in g b o s h q a rilis h id a r e tik u ly a r fo rm a ts iy a , m iy ach a
v a p o ‘stlo q osti y a d ro la rin in g a h a m iy a ti.
Dostları ilə paylaş: