b ev o sita to 'q im a larg a ta ’siri n a tija sid a an a b o lik effekt y u za g a c h iq ad i. B unday
hosilalam i« so m ato m ed in » lard eb atad ilar. H ozirda ulardan 4 lasi m a ’lum . U lam ing
barch asi o qsil tabiatli b o ‘lib, so m a to tro p go rm o n i ta 's irid a jig a rd a h o sil b o ‘ladi.
Som atotropin uglevodlar alm ashinuviga h am kuchli ta ’sir ko‘rsatadi. B u gorm onning
ta ’siri n atijasid a plazm ad ag lu k o za m iq d o ri o rtib ketadi. Bu effek tn in g m exanizm i
q u y id a g ich a tushuntiriladi. B irin c h i n a v b a td a , g lukoza en e rg e tik m a q sad lard a
foydalanilm aydi, yuqorida aytilganidek, b u sharoitda energiya m anbayi b o ‘lib faqat
y o g ‘la r x izm at qiladi. Bundan ta sh q a ri, u sh b u gorm on g iu k o zan in g to ‘q im alarga
utilizatsiyasini ham tormozlaydi, h am da insulin ta ’siriga sezuvchanligini pasaytiradi.
S om atotrop gorm oni ta’sirida in su lin az a ferm enti faolligi oshadi. B un d an tashqari,
so m atotropin a-hujayralarga t a ’s ir e tib , insulin sekretsiyasini h am kuchaytiradi.
B ulam ing barchasi gipofizar d ia b etg a o lib kelishi mumkin.
0 ‘sish gorm onining sekretsiyasi g ip o ta la m u sn i som atoliberin v a sam atostatin
gorm onlari tom onidan id o rae tila d i. 0 ‘sish g orm onining sekretsiyasini o rtishi qon
p lazm asida glukoza va y o g ' k islotalari m iq d o ri p asayib ketganda kuzatiladi.
0 ‘sish gorm oni yoshlikdan y e ta rli ish la b chiqarilm aganda, b o la la m in g o ‘sishi
keskin ravishda to ‘xtaydi, odam um rb o d p ak a n a bo ‘lib qoladi (g ip o fizar pakanalik).
G o ‘d aklik davrida o ‘sish gorm oni h ad d a n tashqari k o ‘p ishlansa, g ig a n tiz m avj
oladi, b unda odam ning b o 'y i 2 4 0 - 2 5 0 sm g a, vazni 150 kg g a y etadi.
V o y a g a y etgan odam da o ‘s is h g o rm o n i o rtiq c h a ish lan sa , b o ‘y um um an
o ‘sm aydi, chunki o ‘sib boMgan, a m m o g av d a n in g o ‘sish q o biliyatini sa q lab qolgan
a ’zolari: q o ‘l-oyoq barm oqlari va p a n ja la ri, burun va pastki j a g ‘, til, k o ‘k rak va
q’orin b o ‘sh lig ‘ idagi a ’zolar o‘sad i. B u k a sa llik akrom egaiiya d eb atala d i.
Dostları ilə paylaş: