S ito to k sik ta ’sir q u y id a g ich a am alg a oshiriladi: neyrofil
im m unoglobulin IgG
ishtirokida nishon h u ja y ra g a yaqinlashadi va m a’lum m asofadan turib uni halok
q iladi. B u ta ’sir neyro fild an ajralgan aktiv kislorod-peroksid vodorod, gipoxlor
kislotalari orqali am alga oshiriladi.
O xirgi paytlarda m a’lum b o ‘lishicha, neyrofiliar B va T
lim fotsitlar faoliyatini
kuchaytiruvchi m o d d a lar h am ishlab chiqarar ekan.
Bazofiltar, semiz hujayralar.
B azofillar 1877-yili P. Erlix tom onidan k a sh f
q ilin g a n . B a z o filla r ik k i tu r g a boM inadi: p e rife rik q o n d a ay la n ib y u ru v ch i
g ra a u lo tsitla r- B azofillar va to ‘qim alarda joylashgan to‘qim a Bazofillari yoki semiz
hujayralar. BazofiUaming funksiyasi uning tarkibidagi m oddalarga bog‘liq. Bulardan
biri gistam indir, u qon-tom irlam i kengaytiradi. Bazofil tarkibida qon ivishiga qarshi
m o d d a geparin, h am d a q o n -to m ir o ‘tkazuvchanligini o ‘zgartiruvchi gialuron
kislotalari m avjud. S h u n in g d ek bazofil tarkibida trom botsitlam i
faollashtiruvchi
om il, trom botsitlam i ag ré g at holatini ta ’m inlovchi - trom boksan, araxidin kislotasi
mahsullari leykotriyen v a prostoglandinlar bor. Bazofillar allergik reaksiyalar paytida
k a tta a h a m iy a t k a s b e ta d i. A n tig e n -a n tite lo k o m p le k si t a ’sirid a B a z o filla r
parchalanadi va u n in g
ta rk ib id ag i biologik
aktiv
m oddalar qonga tushadi.
L ey k o z k asallig id a, stre s s p a y tid a bazofillar m iqdori o rtadi, y a llig ‘lanish
kasalligida ham qism an o rtishi kuzatiladi.
Eozinofillar
q o n -to m irla rd a b ir necha
soatgina boMadi, undan so ‘ng qondan
to ‘q im alarga o ‘tib k etadi v a u y erd ap arch alan ad i. E ozinofillar fagotsitoz mahsu!
xossasiga ega. E ozinofillar to ‘q im alam ing gistamin saqlovchi - m e’da va ingichka
ichakning shilliq va shilliq osti qavatlarida, o ‘pkadayig‘iladi. Eozinofillar gistaminni
qam rab olib gistam inaza ferm entlari yordam ida parchalaydi. E ozinofillar tarkibida
bazofillardan gistam inning ajra lib chiqishini torm ozlovchi omil ham bor.
G elm intlarga qarshi e o z in o filla r sitotoksik effektni am alga oshiradi. G elm intlar
lichinkasi organizm ga tushsa, eozinofillar ungayaqinlashib parchalanadi, tarkibidagi
o q silla r va ferm en tlarin i (m a sa la n peroksidazalar) sh u lichinka ustiga ajra tib
chiqaradi, natijada lichinkani h alo k qiladi.
A llergik kasallik lard a e o z in o filla r miqdori keskin ortib ketadi.
Bunga sabab
allerg ik kasallik lard a B a zofiU am ing degragunulyatsiyasi natijasida anafilaktik
xem otaksik om ilning q o n g a k o ‘p m iqdorda ajralishidir. U lam i y o ‘qotish uchun
eozinofillam ingjalb qilinishidir. Eozinofillar fagotsitoz qilish va faolsizlantirish orqali
b az o filla m in g a jra tg a n m od d alarid an qonni «tozalaydi».
E o zinofillar ta rk ib id a kallik rein - kinin sistem ani
aktivlovchi kation oqsillar
saqlanadi. K ation oq sillar q o n -to m ir endoteliylariga yem iriluvchi ta ’sir k o 'rsa tib ,
yurak qon-tom ir tizim i k asalliklarida ham ahamiyatli degan fikrlar mavjud.
Ayrim og‘ ir kechuvchi yuqum li kasalliklarda eozinofillar miqdori keskin kam ay ib
ketadi.
Dostları ilə paylaş: