3 3 -ra sm . D eserebratsion rigidlik (taranglik). Miya o'zanini qizil yadroning quyi
qism idan kesib q o ‘yilgandagi holati.
D ese re b ratsiy ad an k ey in m u sk u lla r tonusi re ile k s y o ‘li b ila n o rtadi. Bum
shundan bilish m um kinki, keyingi o yoqlardan birini innervatsiyalovchi orqa ildizlar
q irq ib q o ‘yilgach, shu o y o q m u sk u llarin i rigidligi y o ‘qo!adi.
K e y in g i o y o q m u s k u l l a r i d a r ig i d l i k k e lib c h i q i s h i d a s h u m u s k u l
p ro p rio r e ts e p to rla r id a n k e lu v c h i im p u lsla r k atta a h a m iy a tg a e g a d ir. B o ‘yin
m u sk u llarin in g p ro p rio re tsep to rla rid an v a vestibuloretseptorlardan m arkaziy nerv
sistem a sig a im pulslar k elishi n atija sid a oldingi oyoqlar rigidligi k elib chiqadi. Shu
retsep to rlard an keluvchi im p u lslar tonik reflekslarda ayniqsa m uhim
aham iyat kasb
e tis h iq u y id a k o ‘rsa tib b e rila d i.
O d a m n in g o ‘rta m iy a si sh ik a stla n m a sd an m iya o ‘za n in in g y u q o riro q d ag i
q ism la ri v a p o ‘stloq o stid ag i y a d ro la r zararlanganda k o ‘p in c h a rigidlik paydo
b o ‘ladi. O dam q o ‘!ining rigidligi m ush u k y o k i itdagi kabi yozuvchi m uskullar emas,
b alk i buku v ch i m uskullar to n u sin in g oshganligidan nam oyon b o ‘ladi.
M iy a o 'z a n in in g to n ik rejleksla ri.
M iya
o 'za n in in g
- b u lb a r b o ‘hm m ng va
a y n iq sa m ezensefal b o ‘Iim ning e n g
m uhim funksiyasi shuki, u g avdaning fazodagi
v az iy a tig a q arab
m u sku lla r to n u sin i q a yta taqsim laydi.
M uskullar tonusi refleks
y o ‘li bilan
qayta taqsim lanib, g a v d a m uvozanatining saqlanishini ta ’m inlaydi.
R. M agnus xilm a-xil tonik reflekslam ingjam i yig'indisini ikkita guruhga bo Idi.
1) g av d a n in g fazodagi m uayyan vaziyatini taqozo qiladigan
sta tik reflekslar,
2)
g a v d a n in g su rilis h i b ila n y u z a g a ch iq ad ig a n s ta to -k in e tik refle k sla r. S tatik
reflckslarning o ‘zi ikkita katta guruhga ajratiladi. Birinchi guruhi gavdaning muayyan
vaziyatini yoki fazasini ta ’m inlaydi va
va ziy a tre jle k sla ri
yoki
pozatonik reflekslar
d eb
ataladi. lkkinchi g uruh g a v d a n in g g ‘ayritabiiy vaziyatdan
norm al vaziyatga
qaytishini ta ’m inlaydi va
ro stla sh rejleksla ri deb
ataladi.
V az iy at reflek slarid a to n u s q a y ta taqsim lanadi,
m asalan, q o ‘I yokt oyoqnm g
y o zu v c h i m uskullari tonusi k am ay ib , bukuvchi m uskullar tonusi oshadi.
Bunday
90