O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

M ahulliy kashtalcirimiz haqida.
Bi zn i ng m a h a l l i y kashtachil igi - 
m i z d a x ot i n - q i z l a r hozirgi vaqtda quyidagi ka sht a t u rl a ri n i tikib 
kelayaptilar:
P alak —
q o ‘lda yoki m a s h i n a d a kashta tikib t ayyo rl an ad ig an
badiiy b u y u m . Uy i chini bezash u c h u n devorga osib qo' yiladi. 
K a s h t a c h i l i k n i n g e ng yirik va q i m m a t l i b u y u m i hi sobl ana di. Pa- 
lakda o s m o n va t o ‘lin oy aks ettiriladi. Uni q a d i m d a m al l a b o ‘zga 
ka sh t a t iki b tayyorlashgan. U s o lz a n a d a n g u l l a r i n i n g yirikligi,
119

---

z a m i n i h a m ka sh ta da sidirg'a k o i i n i s h i bilan farq qiladi. Pa- 
l a kn i ng o i t a s i g a yirik oy tasviri qizil, qi rmi zi , pushti ipak bi lan 
tikiladi va atrofi chiroyli qilib islimiy n a q sh la r bilan bezaladi. 
Islimiy c h i r m a s h i b ketgan o ‘s iml ik naqshlaridir. N u r o t a palakl ari
(so’zanasi) 10 m m li qali n va c hi da ml i g a z l a m a d a n tikilib, ikki 
q at or aylanali gullar, h a r xil shakldagi k a tt a- ki chi k barglar, j i n -
galaklar, g ‘u n c h a l a r bilan c hizi b tikiladi.
C h i z m a k a s h bu gu l la r o ' r n i n i t o ’g i i t o ’r tb ur c ha kl a rg a b o i i b
olgach kosa, piyola kabi n ar sa la r bilan belgilab oladi va c hizi b 
chiqadi.
Eng chetidagi ikki q ator y o i ichi esa t akr or la nu vc hi k ichi k 
islimiy gul lar bilan t o i d i r i b chiziladi va tikiladi.
So'zana —
sidirgii mat og a gul tikib tayyorl angan, devorga osi- 
l adigan b ez ak b u y u m i b o i i b , satin, b axma l, shoyi, p a r c h a kabi 
mat olarga turli c hok l ar bilan tikiladi. Ma to ran gi da n, kashta z a ­
mini sifatida foydalanishi bilan, kichikligi bilan p a l a k d a n farq 
qiladi. U n i n g kashta bezagi asosan islimiy n a qs h l a r b o i i b , bitta 
t o ’g ’ri lo’r t b u r c h a k ichiga asosiy gullar (aylanali, ko‘p qirrali yul- 
duzlar) c hizi b tikiladi. Atrofi ki chi k o i c h a m d a g i t ak r o rl an uv c hi
islimiy n a q s h l a r bilan t o l d i r i l a d i . Yol lar , chizi qlar suvli c ho kl ar
bilan (obi) tikiladi.
Joynamoz ~
n a m o z o ‘qiladigan t o ’s h a m a b o i i b , m a t o d a n
t o ‘r t b u r c h a k s ha klda tayyorlanib, bosh t o m on i g a m e h r o b tasviri 
tikiladi. Bu j o y n a m o z l a r q i zl ari mi z sepida u c ht a b o i i b , bittasi 
qaynotasiga, ya’ni kuyo v n in g dadasiga sovg‘a qilinadi, ikkitasi 
o ‘z i n i n g uyidagi t a x m o n n i , y a’ni sandiq ustiga y i g i l g a n k o i p a -
t o ’s h ak ni c h a n g d a n saqlashi va bezatib turi shi u c h u n tikiladi. 
Uc h m et r g a z l a m a ketadi. Masalan: och va iliq r angl ar t u k va 
sovuq r anglarga q a ra g a n d a y a qi nr oq k o i i n a d i .
Iliq r ang l ar b u y u m n i kat ta la sh ga nd ek , sovuq r angl ar kichik- 
l a shg a nd e k k o i s a t a d i . S h u n i n g u ch u n kashta tiki shda g ul ni fon- 
d a n ajralib turishi u c h u n o c h i q r an g l ar da n foydalanish kerak.