O 'z b e k ist o n respublikasi oliy va 0 ‘rta m a xsus t a ’lim vazirlig1


Tebranishning so‘nishini xarakterlaydigan miqdorlardan yana biri ener-


səhifə237/301
tarix27.12.2023
ölçüsü
#199904
1   ...   233   234   235   236   237   238   239   240   ...   301
Materiallar qarshiligi (2)

Tebranishning so‘nishini xarakterlaydigan miqdorlardan yana biri ener-
giyaning yutilish koeffitsienti yoki sochilish (dissapatsiya) koeffitsienti deb
ataladi va у/ harfi bilan belgilanadi. Bu koeffitsient gisterzis sirtmog'i
(petlya) nomi bilan yuritiladigan F grafikdan aniqlanadi (12.9’-rasm).


Gisterezis sirtmogM tashqi kuch
F va deformatsiya .yorasidagi
bogManishni ifodalovchi grafik
bo‘lib, sistemani yuklash va yukdan
bo‘shatish jarayonida hosil boMadi.

 
Ideal elastik materiallarda yuklanish
chizigM bilan yukdan bo‘shatish
chizigM ustma-ust tushadi, giterezis
sirtmogMning yuzasi nolga teng
boMadi; ya’ni yuklanish chogMda
12.9’-rasm. Gisterezis sirtmog'i
 
materialda to‘plangan energiya yuk
latiga qaytarishga toMa sarf boMadi. Haqiqatda esa yuklash chogMda real ma­
teriallarda to'plangan energiya yuk olingandan so‘ng toMa qaytmasdan, ya’ni
materialni dastlabki holatiga qaytarishga toMa sarf boMmasdan energiyaning
bir qismi elastik boMmagan (qoldiq) deformatsiyaga sarf boMadi. Qoldiq de-
formatsiyaga sarf boMgan energiyaning miqdori gisterezis sirtmogMning yuz-
iga teng boMadi. OAB uchburchagining yuzi esa tebranish chogMdagi siste­
maning potensial energiyasi P ga tengdir. Quyidagi nisbat:
energiyaning yutilish koeffitsient deb ataladi.
Cheksiz qisqa vaqt dt mobaynida energiyaning yutilishi dP, T vaqt ichida
esa
olgan keyin sistemani dastlabki ho-
(12.28)
boMadi. Bundan
n+l
kelib chiqadi.
ekanligini hisobga olsak,
va ^ tajriba yoMi bilan aniqlanadigan miqdorlar.
302


Misol. 12.9-rasm, a da ko'rsatilgan balkaning o'rtasiga o'rnatilgan
dvigatelning vazni Q= 4 kN. Uzunligi 3 m bo 'Igan po ‘lat balka 12-nomerli
go 'shtavrdan yasalgan. Balkaning xususiy og ‘irligini hisobga olmay, tebran­
ish takrorligi va davri aniqlansin.

Yüklə

Dostları ilə paylaş:
1   ...   233   234   235   236   237   238   239   240   ...   301




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin