Muvozanatlashmagan massaning o ‘q atrofida aylanishidan hosil boMgan
markazdan qochma kuch P ta’sirida balka tebranadi. Bu kuchning vertikal
tashkil etuvchisi
P = P Q
sin
9 t
(12.40)
boMadi. Bu yerda 9 - rotor aylanishining burchak tezligi. Form uladan
ko‘rinib turibdiki, uyg‘otuvchi kuchning balkaga ta ’siri garmonik qonun
asosida o ‘zgaradi.
Bunday kuch ta ’sirida vujudga keladigan tebranish jarayonini matema-
tik ko‘rinishda ifodalash uchun (12.38) formuladan foydalanamiz:
kelib chiqadi. Bu yerda _қ, - statik kuch Po ta'sirida hosil boMgan solqilik.
(12.42)
formulaning tahlili, boshlangMch shartlar nol boMganda, siste-
mada ikki qismdan iborat murakkab tebranish vujudga kelishini koMsatadi:
qavs ichidagi birinchi had uyg‘otuvchi kuch takrorligi bo'yicha boMadigan
tebranishni, ikkinchi had esa xususiy tebranish takrorligi w bilan boMadigan
tebranishni ifodalaydi. Shunga ko'ra birinchisi - majburiy, ikkinchisi - er
kin tebranish deb ataladi.
Real konstruksiyalarda noelastik qarshilik kuchlari ta’sirida erkin tebra
nishlar vaqt o ‘tishi bilan so‘nib boradi; majburiy tebranishlar esa avvalgi
im plituda bilan davom etaveradi.
Vaqt oMishi bilan erkin tebranishlarning so‘nib borishi (b) hamda ikki
xil tebranishning qo'shilish jarayoni (a) 12.14-rasmda tasvirlangan.
Yüklə
Dostları ilə paylaş: