O 'z b e k ist o n respublikasi oliy va 0 ‘rta m a xsus t a ’lim vazirlig1


M a t e r i a l l a r q a r s h i l i g i in s h o o t v a m a s h i n a l a r n i


səhifə9/301
tarix27.12.2023
ölçüsü
#199904
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   301
Materiallar qarshiligi (2)

M a t e r i a l l a r q a r s h i l i g i in s h o o t v a m a s h i n a l a r n i
h is o b la s h n a z a r iy a s in i n g a s o s id ir .
Prof. M. 0 ‘rozboev.
I B O B . K I R I S H
1.1. M ateriallar qarshiligi fani vazifalari
Materiallar qarshiligi fanining mohiyati nimadan iborat, -degan keng
qamrovli savolga javob berishdan ilgari, materiallar qarshiligi deganda o‘zi
nima tushuniladi, degan oddiy savolga javob berib o‘tsak.
M aterial
 
- mashina va inshootlarning turli qismlarini va elementlarini
ishlashda qo‘llaniladigan po‘lat, cho‘yan, alumin, plastmassa, tosh, yog‘och,
beton kabi ashyodir.
Agar materialga tashqi kuch ta’sir ettirilsa, u ma’lum darajada tashqi
kuchlarga qarshilik ko‘rsatadi. Po‘lat yoki yog'och chizg‘ichni ikki uchidan
ushlab asta eging, so‘ng asta bo‘shating. Kuch qo‘ysangiz, chizg‘ich egiladi,
kuchni olsangiz, chizg'ich dastlabki holatiga qaytadi. Chizg‘ichni ega bosh-
Iashingiz bilan qoiingizga allaqanday kuch qarshilik qilayotganini his etasiz.
Xuddi o‘sha kuch materialning ichki kuch deb atalmish, qarshilik kuchidir.
Fizikadan ma’lumki, qattiq jismlar (materiallar) atom va molekula deb
atalgan, mayda zarrachalardan tashkil topadi. Bu zarrachalar o‘zaro ta‘sir
kuchlari tufayli sochilib ketmay, yaxlit holatda turadi. Boshlang‘ich ichki
kuchlar deb ataluvchi bunday kuchlar qattiq jismga tashqi kuch
qo‘yilmaganda ham mavjud boMaveradi. Ammo qattiq jismga tashqi kuch
qo'yilsa, qo‘shimcha ichki kuchlar paydo bo‘ladi. Materiallarning qarshilik
ko‘rsatish qobiliyati ana shu qo‘shimcha ichki kuchlarga bog‘liq. Mashina
va inshoot qismlarining mustahkamligi masalasi asosan, tashqi va ichki kuch­
lar orasidagi munosabatlarga bog‘liq bo’lganligi sababli kursimiz davomida

Yüklə

Dostları ilə paylaş:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   301




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin