O 'z b e k ist o n respublikasi oliy va 0 ‘rta m a xsus t a ’lim vazirlig1

(4.Ю)
cr, -

---

4.7. H ajm iy kuchlanish holatida deform atsiyalar.
Umumlashgan Guk qonuni
Chiziqli kuchlanish holatida boMgan elementning oddiy cho‘zilish - si-
qilishdagi bo‘ylama nisbiy deformatsiyasi
a
Ko‘ndalang nisbiy deformatsiyasi esa
s'
= - / / —
E
(4.12)
(4.13)
formula bilan ifodalanishini ko‘rib o‘tgan edik. Bu formulalar Guk qonu-
nining chiziqli kuchlanish holatidagi ifodasi edi. Mazkur paragrafda Guk
qonunining hajmiy kuchlanish ho­
latidagi ifodasi bilan tanishamiz.
Tomonlari a,b,c boMgan to‘rt-
burchakli parallelepipedning defor-
matsiyalarini ko‘rib chiqamiz
(4.9-rasm). Parallelepipedning to­
monlariga ct,,ct2, (
73
bosh kuchlan­
ishlar ta’sir etadi. 4.9-rasm defor­
matsiya natijasida elementning qir-
ralari uzayib, a+ Да; b+ Д b;
с + Д с qiymatga ega boMadi.
U holda bosh yo'nalishlarga
mos boMgan bosh uzayishlar qu­
yidagi ko‘rinishda ifodalanadi:
Aa 
Ab 
Ac
■
£■, -------= ---------
> 
2
 
L ’ 
3
а 
о 
с
Kuchlar ta’sirining mustaqilligi prinsipiga ko‘ra ma’lum yo‘nalishdagi
(masalan, cr, yo‘nalishdagi) toMa nisbiy uzayish alohida nisbiy deformat­
siyalar yigMndisiga teng boMadi:
f , =
e( + e "
+
s '"
bu yerda el ~ faqat ст, ning ta’sirida (ct
2
= 
0
; c
3