O 'z b e k ist o n respublikasi oliy va 0 ‘rta m a xsus t a ’lim vazirlig1

7.7. 
K o'n d alan g egilishda
b alk alarn in g m ustahkam ligini tekshirish
A w algi paragraflarda normal 
a
va urinma x kuchlanishlami aniqlay- 
digan formulalarga ega b o ‘ldik. Bu formulalar egilishga ishlaydigan ster- 
jenlarni mustahkamlikka hisoblash imkonini beradi. Shu maqsadda egilgan 
balka elementlarining kuchlanish holatlarini ko‘rib o'tam iz.
Eguvchi moment M va ko‘ndalang kuch Q ta’sir etayotgan balkaning 
cho‘zilish zonasidan bir b o ‘lakcha ajratamiz (7.20-rasm). Shu boMakchada 
yotgan uchta kichik elem entning kuchlanish holatini tekshiramiz.
Birinchi element neytral o ‘q ustida yotgani uchun 
a
= 0, x = Tmax boMadi. 
Bu elementning tom onlariga faqat urinma kuchlanishlar ta ’sir etadi, demak, 
bu element so f siljish holatida boMadi.
Neytral o ‘qdan ixtiyoriy у masofada yotgan elementga ham a, ham i ta’sir 
etadi. Shuning uchun bu element tekis kuchlanish holatida deb qaraladi.
Uchinchi element kesim ning chetida joylashgan. Bunda т = 0, ст= c maj( 
boMadi. Elementning o ‘zi oddiy cho‘zilish siqilishga ishlaydi. Shuning uchun 
у chiziqli kuchlanish holatida deb qaraladi.
Bulardan ko‘rinadiki, ko‘ndalang egilishga balkaning turli kesimlarida- 
gi turli nuqtalar bir xil boMmagan kuchlanish holatida boMar ekan. Mus­
tahkamlik sharti esa xavfli nuqta uchun, ya’ni materialda eng k o ‘p kuch­
lanish hosil boMadigan nuqta uchun tuzilishi kerak. Quyidagi uch nuqtadan 
biri xavfli sanaladi:
a) normal kuchlanish eng katta qiymatiga erishgan nuqta;
b) urinma kuchlanish eng katta qiymatiga erishgan nuqta;
d) I bilan a eng katta qiymatga ega boMmasada, ularning birgalikdagi 
ta ’siri ba’zi nuqtalar uchun x avf tug‘dirishi mumkin, ya’ni materialda eng 
katta ekvivalent kuchlanish hosil qilishi mumkin. Bunday nuqtalar bir emas, 
bir nechta boMishi ham ehtimol.
Birinchi nuqta eguvchi m oment eng katta qiymatga ega boMgan ke­
simning eng chetki tolasida yotadi (masalan, 7.20-rasmda 3-nuqta). Bu nuqta 
chiziqli kuchlanish holatida boMib, mustahkamlik sharti quyidagicha ifo­
dalanadi:
M
г 1
(7.12)
Ikkinchi nuqta ko'ndalang kuch eng katta qiymatga ega kesimning ney­
tral chizigMda yotadi (7.20-rasm 1-nuqta).

---

7.20-rasm .
Bunday nuqta sof siljish holatida boMadi va mustahkamlik sharti qu­
yidagicha ifodalanadi:
О 
S'