O ’zbekiston respublikasi oliy va o ’rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti

Tarixiy
materializm 
pedagogika tarbiyaning sinfly mohiyatini ochib berish, uning paydo 
bo’Iishi va rivojianishi ijtimoiy xodisa ekanligini, jamiyat hayotida va kishi 
shaxsining rivojianishida tarbiyaning rolini baholashga yordam beradi. Didaktik 
masalalarni ishlab chiqishda pedagogika bilish nazariyasiga suyanadi, axloqiy tarbiya 
masalalarini o ’rgatishda pedagogika etikaning axioq to’g’risidagi ta'limotiga, estetik 
tarbiyaning maqsadini. yo’Ilarini, metodlarini belgilashda etika faniga asoslanadi.
20

---

Etika ahloqni nazariy jihatdan asoslab, yosh avlodni, uning axloqiy tarbiyasi 
muammolarini, inson shaxsini shakllantirishda axloqiy g'oyalar rolini tushunishni 
chuqurlashtiradi.
Estetika - insonlarni voqelikka, san'atga estetik munosabatlarni rivojianishining 
umiimiy qonuniyatlarini o'rganadi. nafosat tarbiyasining ilmiy asosi bo’lib xizmat 
kiladi. Fiziologiya pedagogikaning tabiiy-ilmiy bazasi bo’lib. u birinchi navbatda 
inson oliy nerv faoliyatining rivojianishi, nerv sistemasining xususiyatlari, sezgi 
organlari, tayanch-harakat apparati, yurak-tomir va nafas olish sistemalari va shu 
kabilarning 
rivojianishi 
haqidagi 
ma'Iumotlarga 
tayanadi. 
Hozirgi 
zamon 
fiziologiyasi eng muhim pedagogik muammolarni to’g’ri hal etishda; bola 
rivojianishiga, uning qobiliyatlarini shakJIantirishga muhit, irsiyat va tarbiyaning 
ta'siri va shu singarilarni begilashda pedagogikaga yordam beradi. O’sib borayotgan 
organizm tuzilishining va harakal qilish qonuniyatlarining asosiy tamoyillarini ochib 
beruvchi yosh fiziologiyasi ta'Iim-tarbiya berish masalalarini ishlab chiqish uchun 
katta ahamiyatga ega. Fiziologiyaning oliy nerv faoliyati, nerv sistemasining 
tipologik xususiyatlari to’g’risidagi xulosalarni pedagogikaga o’quv-tarbiya jarayoni 
metodikasini ishlab chikishda, bolalar faoliyatlari uchun yaxshiroq sharoitlar 
yaratishda yordam beradi.
Maktabgacha pedagogika bola tarbiyasida uning yosh va psixologik 
xususiyatlarini hisobga olib boradi. SHu bois pedagogika uchun pedagogik 
psixo4ogiyaning bola xususiyatlari, ularda o’tadigan psixik Jarayonlarining 
qominiyatlari haqidagi ma'Iumotlar muhimdir. SHunga ko’ra pedagogikaning 
psixologik fani bilan bog’liqligi an'anaviy tus olgan.
Falsafa,
dinsbunoslik
Sotsiologiya
Uniuiniy
psixoiogiya
Estetika
Tarix,
etnografiya
Odam anatomivasi
Hozirgi zamon pedagogikasi ko’p tarmoqli fan boMib, avvalo u tarbiya ijtimoiy 
hodisa ekanligi Jihatidan pedagogika tarixi bilan bog’lanadi. Pedagogikaning boshqa 
fanlar bilan bog’lanish tizimida etnografiya, xalq pedagogikasi alohida o’rin tutadi.
Umumiy pedagogika guruhi - uziuksiz ta'Iim Jarayonining o ’ziga xosligini 
asoslab 
beruvchi - oila pedagogikasi, 
maktabgacha pedagogika, 
maktab 
pedagogikasi, kasb-hunar ta'limi pedagogikasi, oliy ta'Iim pedagogikasi, maxsus 
p e d a^g ik a degan tarmoqlarga bo’lingan.

---