O ’zbekiston respublikasi oliy va o ’rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomli toshkent davlat pedagogika universiteti

Pedagogik fanlar majmui
3. Pedagogik ilmiy tadqiqot metodlari
Maktabgacha pedagogika o’z tadqiqot ob'ektiga va tadqiqot metodlariga ega. 
Ilmiy tadqiqot barcha fanlar kabi maktabgacha pedagogika fanini ham rivojlanib 
borishiga, ayrim pedagogik hodisalarni takomillashtirishga, ularni to’gTi hal etish 
yo’llarini aniqlashga yordam beradi.
Adabiyotiar bilan ish/ash metodi.
Pedagogik muammolarni tadqiq etish adabiyotlarni o’rganishdan boshlanadi. 
O ’rganilgan 
hujjatlar 
va 
manbalarga 
xalq 
maorifiga 
aloqador 
hujjitlar, 
qonunshunoslikka oid huquqiy hujjatlar kiradi. SHu bilan birga pedagogika *faniga 
oid bo'lgan tarixiy pedagogik adabiyotiar, darsliklar, o'quv-metodik ishlanmalar ham 
kiradi. Adabiyotlarni o ’rganish metodi muammolarining qay tomonlama yaxshi 
ochilgan, qaysi masalalarni xal etilmagani kabilarni bilish imkoniyatini beradi. 
Adabiy manbalar bilan ishlash quyidagi metodlardan foydalanishni nazarda tutadi; 
bibliografiya tuzish, annotatsiya, konspektlashtirish.
Ilg ’or tajribaiarni o ’rganish metodi.
Maktabgacha pedagogikaning ko'pgina muammolarini hal etishda ta'Iim-tarbiya 
sohasida orttirilgan tajribalar muhim ahamiyat kasb etadi. Tajribani o’rganish 
jarayonidagi muammo, yutuq va kamchiliklar aniqianadi. Pedagogik tajribaiarni 
o'rganishda kuzatish, ankctalashtirish, tarbiyachi va bolalarning ijodiy ishlari, 
pedagogik hujjatlarni o’rganish metodlaridan foydalaniladi.
Kuzatish metodi.
Ma'Ium bir pedagogik xodisani biror maqsadni ko’zlab muntazam ravishda 
o’rganish, ta'Iim-tarbiya jarayonining turli sharoitlarida uning rivojlanishi va 
o ’zgarishini kuzatib borishdir. Kuzatishdan asosiy maqsad faktiar to’plash, uning 
muhim tomonlarini ajratib borishdir. Kuzatish belgilangan aniq reja asosida olib 
boriladi.
Suhbat metodi.
Suhbat aniqlanishi kerak bo’lgan masalalrni oydinlashtirib olish maqsadida, 
oldindan tuzilgan reja asosida o’tkaziladi. Suhbat yakka tartibda, hamda jamoa
22

---

tarzida bo'lishi mumkin. Suhbat bolalar hayotining u yoki bu voqea xodisalari 
to'g'risidagi qiziqishlarini, tasavvurlarini aniqlab olishga yordam beradi. Suhbat 
yoshlar bilan ham, katta yoshdagi kishilar bilan ham o4kaziladi.
A nketa yo 'li bilan so'rash metodi.
Anketa yo'li bilan so'rash metodining boshqa melodlardan af'zalligi shundaki. 
qisqa vakt ichida anketa orqali anchagina kishilarga savollar berib, ulardan yozma 
javoblar olish mumkin. Olingan javoblar ko’rib chiqiladi va tahlil kilinadi.
Hujjatlarni va bolalarni ishlarini о 'rganish metodi.
Pedagogik hujjatlarni o’rganish orqali tadqiqotchi o’rganilayotgan ob'ekt 
to'g’risida har xil ma'Iumotlarni bilib oladi. Bunga MTM mudirlari. tarbiyachilarning 
rejalari va hisobotlari, MTM tarbiyalanuvchilarining rasmiari. loydan yasagan 
buyumlari va shu kabilar kiradi. Masalan; bolaning ancha ilgari chizgan rasmiarini 
qarab chiqish. tahlil qilish, bolalarga berilgan topshiriqiarni qay darajada 
murakkablashib borganini, ularda tasvirlash faoliyati qanday rivojianib borganini 
aniqiashga hamda ular bilan olib boriladigan keying! ishlarni belgilashga yordam 
beradi.