Ob’ektning sistematik holali Tip. Xordalilar – Chordata Kenja tip
Yüklə 0,85 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Nafas olish sistemasi.
- 42 – rasm ). 42 – rasm. Qushlarning nafas olish organlari
|
sirtmoq (qovuzloq)
hosil qiladi. So’ngra uzun ingichka ichak spiralga o’xshab o’ralib, kaltagina to’g’ri ichakka aylanadi, to’g’ri ichak bevosita kloakaga ochiladi. Kaptarda ingichka ichak bilan to’g’ri ichaklar chegarasida ichi kovak o’simta – ko’richak bo’ladi. Kaptarda katta ikki pallali jigari bo’lgani holda o’t pufagi yo’q (boshqa ko’pchilik qushlarda esa o’t pufagi bor). Jigarda ishlangan o’t suyuqligi ikkita o’t yo’llari bilan o’n ikki barmoqli ichakka quyiladi. Kloakaning ustki devoridan ko’r o’simta – fabritsiy sumkasi chiqadi. Limfa hujayralar ini ishlab chiqaradigan bu organ faqat qushlarda bo’lib, qush yoshi ortgan sari kichrayib boradi. Oshqozon va jigarga yaqin joyda to’q qizil rangli kichkina taloq ko’rinib turadi. Nafas olish sistemasi. Qushlarning nafas oiish organlari sudralib yuruvchilarnikiga nisbatan ancha murakkab tuzilgan. U tashqi burun teshiklaridan boshlanib, xoanalarga qo’shiladi. Nafas olishdagj havo xoanalar orqali og’iz bo’shlig’iga, so’ngra toq (uchta) uzuksimon va bir juft cho’michsimon tog’aylardan tashkil topgan ustki hiqildoqqa, undan halqa tog’aylar bilan o’ralgan traxeyaga o’tadi. Traxeya yurak yaqinida o’ng va chap o’pkalarga kiradigan bronxlarga bo’linadi( 42 – rasm ). 42 – rasm. Qushlarning nafas olish organlari: 1 – traxeya, 2 – bronxlar; 3 – o'pka, 4 – havo xaltalari; 5 – ustki hiqildoq; 6 – pastki hiqildoq. Biroq hiqildoq quruqlikda yashovchi boshqa umurtqalilarda tovush apparati vazifasini bajarmaydi. Qushlarda tovush apparati funksiyasini faqat ularning o’ziga xos bo’lgan pastki hiqildoq bajaradi. Pastki hiqildoq traxeyadan bronxlar chiqadigan joyda o’rnashgan bo’lib, tuzilishi ustki hiqildoqnikiga o’xshash. Qushlar o’pkasi suvda ham quruqlikda yashovchilar hamda ko’pgina sudralib yuruvchilarnikiga o’xshash xaltachalar ko’rinishida bo’lmay, balki ichi zich tanachalardan iborat. Bunga ishonch hosil qilish uchun skalpel dastasi bilan bir tomondagi o’pkani ko’krak qafasining orqa devoridan ajratib olib, kesib ko’ring. Qushlarning bronxlari o’pkaga kirgandan keyin tarmoqlanadi. Ularning asosiy tarmoqlari o’pkani yorib o’tib, havo xaltachalariga qo’shiladi, ya’ni bronxlar tarmoqlarining bir qismi o’pkani teshib o’tib, sig’imi o’pka sig’imidan bir necha marta katta bo’lgan havo xaltachalarini hosil qiladi. Havo xaltachalari turli ichki organlar orasida joylashib, ularning o’simtalari teri ostiga, muskullar orasiga va pnevmatik suyaklarga o’tadi. Qushlarda havo xaltachalari bir nechta: ikkita bo’yin, bitta o’mrovaro, ikki–uch juft ko’krak va bir juft nihoyatda katta qorin xaltalari bor. Yüklə 0,85 Mb. Dostları ilə paylaş:
|