Obidjon karimov

Kamol et kasbim, olam uyidin.
Sanga fa rz о ‘Imag ‘ay g ‘amnok chiqmoq
Jahondin notamom о ‘tmak biaynih
Erur hammomdin порок chiqmoq.
Kimki о ‘zluk imoratin buzdi.
Bo id i naqdi fano aning muzdi:
Ul imoratni buzmayin solik
Bo ‘la olmas bu naqdg ‘a molik.
Qit'a o ‘zbek klassik she'riyatida, xususan Alisher Navoiy 
ijodiyotidan boshlab katta o ‘rin egallaydi.
Alisher Navoiyni «Xazoyin-ul-maoniy» kulliyotining o ‘zidayoq 
210 ta qit'a mavjud. Shunga shoiming boshqa asarlari tarkibidagi 
qit'alaming ham qo‘shib hisoblasak, ulaming soni 300 dan ortadi.
Bu qit'alardan yuzlab go‘zal namunalar tahsinga sazovordir. 
Alisher Navoiy qit'alarida asosan, ijtimoiy falsafiy-axloqiy 
mavzular badiiy aks topgan.
Jahon ganjig ‘a shoh erur ajdaho,
Ki о ‘tlar sochar qahri hangomida.
Aning komi bir la tirilmak erur
,
Maosh aylamak ajdaho komida.
Alisher 
Navoiyning 
«Xazoyin-ul-maoniy»sidan 
tashqari 
«Munshaot, 
holoti 
Pahlavon 
Muhammad», 
«Hamsat-ul- 
mutaxayyirin» va boshqa asarlarida bir qancha qit'alar bor. Qit'a 
ihcham boMadi. Unda fikr lo‘nda va konkret bayon qilinadi, 
murakkab usullar, qochiriq kinoyalar deyarli uchramaydi, tasvir
48

---

ob ’ekti bevosita k o ‘rsatiladi, baholanadi; voqea- hodisalar asiiga 
monand ifodalanadi.
Qit'aning shakliy poetik belgilari:
a) She'r hajm jihatidan kichikroq (2 baytdan 19 baytgacha) 
b o ‘ladi.
b) She’m ing matla'si bo‘lmaydi.
v) Qofiyalanishida qat'iy sxema y o ‘q:
Amalda ju ft m isralari qofiyalanib toq misralari ochiq qoladi. 
Umuman aytganda qit'a badi-habop jan r bo ‘lganligi uchun uning 
hajmi, vazni, mavzui, g ‘oyaviy mundarijasi qat'iy chegaralanmagan.
Unda shartli tamoillar, majburiy shakliy-poetik qoliplar “temir 
qonun” tusini olgan emas.
0 ‘zbek adabiyotida Navoiydan tashqari yana k o ‘plab shoirlar 
hambu janrga qo‘l urishgan. Masalan Lutfiy asarlarida ham ko ‘plab 
qit’alami k o ‘rishimiz mumkin: