Umumiy bir yo ‘nalishda oqizdiriladigan usul — bu shahar
hududidan oqizdiriladigan oqova suvlar bir silsilali quvurlar
yordamida tashqariga chiqariladi. Bunday usul o'zining tozalash
inshootlarining tan narxi haddan tashqari qimmatligi tufayli kam
qo'llaniladi.
Qimmaf
bo'lishiga
qaramasdan
Sank-Peterburg,
Tbilisi, Riga, Vilnyus, Toshkent,
Samarqand va boshqa shahar
larda qo'llaniladi. Masalan, Toshkent shahrida relyef xususiyatidan
kelib chiqqan holda, Salar-oqova va Quyi-Bo'zsuv oqova tarm oq
havzalari tashkil qilingan. Salar havzasi shaham ing shimoliy-
sharqiy, markaziy va ayrim janubiy hududlariga xizmat qiladi:
Qora-suv (d =600—2000mm), Salar (d = 500—1750 m m), Tem ir
yo‘1 (d = 400— 1000 mm).
Quyi-Bo'zsuv shaham ing shimoliy, shimoliy-g'arbiy, janubiy-
g'arbiy hududlarini qamrab olgan: Taxtapul (d = 1000 m),
Qoraqam ich (d = 1000— 1750 m), Tashqi shahar (d = 2000—2500
mm).
Alohida tarmoqiar usuli - bunda ikki tarmoqli quvurlar orqali
maishiy
xizmat-xo'jalik
va
ishlab
chiqarish
korxonalardan
chiqarilayotgan oqova
suvlar,
ikkinchi quvur yordam ida qor
yom g'ir suvlari va shartli ravishda tozalash lozim bo'lmagan ishlab
chiqarishning oqova suvlari tushuniladi.
Yarim bo ‘ laklarga ajratilgan tarmoqiar usuli — shahar oqova suv
tarm oqlari maxsus uskunalar yordamida maishiy xizm at-xo'jalik
oqova suv tarmoqlariga ulanib, kuchli yom g'ir paytida dastlabki
paydo bo'lgan oqova suvlarning bir qismini, kuchsiz yom g'ir
paytida doimiy ravishda tozalash inshootiga yuborib turadi. Bunday
usul shaharlarimizda qo'llanilm asada, tozalanishga muhtoj bo'lgan
yom g'ir suvlarini obodonlashtirish xodimlari tom onidan oqova suv
tarm og'ining quduqlari orqali ulab qo'yish hollari uchrab turadi.
Faqatgina Toshkent shahrining birgina
Shayxontohur tum ani
hududida bunday salbiy holatlarining 40 dan ziyodini uchratish
mumkin. Aslida O'zbekiston shaharlaridagi qor yom g'ir suvlari
ochiq shahar irrigatsiya tarm oqlari orqali oqova suv ariq va
kanallariga ulanganligi bilan shahardagi obodonlashtirish ishlari
dunyo shaharlari yechimlaridan keskin farq qiladi.
38
