Oftalmolojik Muayene Yöntemleri Prof. Dr. Ayşen topalkara

Oftalmolojik Muayene Yöntemleri

• Prof. Dr. Ayşen TOPALKARA

• İnsan yaşamının ilk günlerinden beri görme duyusu ve buna bağlı çözümler temel sağlık sorunları arasında yer almıştır.

Temel Göz muayenesi

• Aydınlık ortamda ve oda ışığında veya kalem lamba ışığıyla çıplak gözle yapılan

• bir enspeksiyondur.

• Pratisyen hekimlerin bilmesi ve uygulaması gereken göz muayenesidir.

• I.1 Öykü alınması

• I.2 Makroskopik göz muayenesi

• Kaş ve kirpik muayenesi

• Göz kapağı muayenesi

• I.3 Işık kaynağı ile muayene

• I.3.1 Ön segment muayenesi

• Direkt aydınlatma yöntemi

• İndirekt aydınlatma yöntemi

• I.3.2 Pupilla muayenesi

• Enspeksiyon

• Pupillanın şekil muayenesi

• Pupillanın çap muayenesi

• Pupillanın ışık reaksiyonu muayenesi

• I.3.3 Göz hareketlerinin muayenesi

• I.4 Görme alanı muayenesi

• I.5 Dijital Tonometri

• I.6 Fundoskopi

Öykü alınması

• Aile öyküsü

• Kırılma kusurları, miyopi, glokom, retina distrofileri

• Tıbbi öykü

• Diyabet, hipertansiyon, deri hastalıkları

• İlaçlar, steroid, klorokin, etambutol

• Göze ait öykü

• Alışkanlıkları

• Yakınması

Yakınma

• Görme azalması

• Kızarıklık

• Çift görme

• Çapaklanma

• Ağrı

• Batma

• Işık çakması

• Kapak aralığı normalde 8-10 mm arasındadır ve üst kapak korneayı 1-2 mm kadar örter.

• DAR Pitozis

• Kapak ödemi, hematom

• GENİŞ Kapak retraksiyonu

• Dejeneratif myopi

• Buftalmus

• Ekzoftalmus

• Her iki göz kapağının hareketleri eş zamanlıdır.

• Orbikularis okuli kapatır

• Üst levator ve müller açar

• Göz kırpma dakikada 10-20 defadır

• Amaç, Korneayı nemlendirmek, levator palpebra kasını dinlendirmek, retina pigmentlerinin yenilenmesini sağlamak

• Kapak kenarında kirpikler çok sıralı, korneaya dönük olabilir.

• Renk değişikliği, alopesi, vitiligo ve madorozis olabilir.

• Blefarit ve konjunktivitlerde çapaklanma belirtileri verir.

Ön segment muayenesi

• Göz küresinin bir ışık kaynağı ile

• enspeksiyonudur.

Pupillanın durumu

• Her iki pupil tek tek ve karşılaştırmalı olarak şekil ve çaplarına bakılır.

• Normalde pupil ortada ve yuvarlaktır.

• oval veya çekiktir

• çok sayıdadır

• ön ve arka sineşi sonucu

• düzensiz veya çekik pupilla

Pupilla çap muayenesi

• Pupilla çapı küçük miozis

• Pupılla çapı büyük midriazis

• Her iki pupil eşitse izokorik

• Biri diğerinden büyükse anizokori

Işık refleksi muayenesi

• Hasta karanlık odada otururken ışık kaynağı sağ göz pupillasına tutulur ve pupilla küçülür,

• (direkt ışık reak pozitif), diğer göz pupillasıda küçülür (indirekt ışık reak pozitif) eğer diğer pupil küçülmezse indirekt ışık reak negatifdir.

Yakın refleks muayenesi

• Kişi yakındaki bir cisme odaklandığında gözler içe kayar (konverjans), pupilla küçülür (miozis) ve uyum (akamodasyon) yapar.

Görme alanı testi

• Konfrontasyon testi basit bir görme alanı testidir.

• Hasta bir kol mesafesi uzaklıkta oturur

• Hasta burnunuza odaklanir ve aynı taraf gözleri kapatın

• Elinizdeki ışık kaynağını farklı yönlerde hareket ettirerek ışığın ilk görüldüğü ve kaybolduğu noktaları

• Klinikte görme alanı perimetre ile yapılır.

• Günümüzde bilgisayarlı perimetre aletleri kullanılır.

Dijital tonometri

• Göz içi basıncı 10-22 mmHg, Tonometre ile ölçülür. Aletsiz olarak Dijital yöntemle ölçülebilir.

• Yumuşak HİPOTON

• Normal NORMOTON

• Sert HİPERTON

Funduskopi

• Göz dibi muayenesinde oftalmoskop kulanılır. Pratisyen, oftalmolog, nörolog, iç hastalıkları uzmanı

• Portakal pembe fundus görüntüsü içinde görülen damarların kalın tarafına doğru yönelip, diski ve ışığa baktırarak makula bulunur.

• Sağ göz ile hastanın sağ gözüne bakılır.

Biyomikroskop

• Kirpik, kirpik dipleri, bulber ve tarsal konjonktiva, göz yaşı tabakası, kornea, ÖK derinliği, iris, pupilla, lens ve ön vitreus gibi kırıcı ortamların incelemesini sağlar.

• Eklerle

• Fundus, açı ve GİB ölçümü

Keratometri

• Korneanın önyüzünün, eğrilik yarı çapı ve kırıcı gücünün ölçümünü sağlar. Korneal astigmatizma ve kontakt lens eğrilik yarıçap değeri saptanır.

İndirekt fundoskopi

• Arka kutup ve periferik retinanın muayenesi

• Göze temas eden ve etmeyen

Skiaskopi

• Retinoskop ile gözün kırılma kusurunun ölçülmesi

• Kırılma kusurlarının saptanmasında a.Retinoskop Pupillada ışık refleksi

• b. Otorefraktometre

Görme keskinliği ölçümü

• İlk temel adım görme keskinliğinin ölçümü

• Fizyolojik ve psikolojik bir olay

• GK hedef bir cismi çözümleyen görme sisteminin kapasitesini ölçer

• 3 ana faktör

• Zemin aydınlatması

• Cisim kontrastı

• Gözün nodal noktasında hedef cismin oluşturduğu açı

• Zemin aydınlığı Düşük olan rod sistemini,

• yüksek olan kon sistemini uyarır ve GK en üst düzeydedir.

• Kontrast görme eşeline göre görme işlevinin daha fizyolojik şartlarda ölçümü ve glokom, optik nörit gibi hastalıklarda daha erken bulgu ve siyah beyaz parmaklık testi ile ölçülür.

Görme açısı

• Görme alanı içindeki tüm nesneler gözün nodal noktası ile bir açı oluşturur.

• Görsel çözümlenme bir nesnenin bileşenlerinin çözümleyebildiği görme açısıdır.

• İki kon arasında bir uyarılmamış kon yer alıyorsa nesneler ayrı ayrı algılanabilir. Bu gözün en az görme çözünürlüğüdür.

Uzak görme ölçülmesi

• Normal çözünürlük güç ortalaması beyaz zeminde siyah nesne için 1 yaylık dakikadır.

• Snellenin geliştirdiği uzak görme eşel harfleri 1 dakikalık görsel açıyla ilişkilidir.

• E harfi 5x5 yay dakikadan oluşur ve harfin herbir karesi 1 yay dakika genişliktedir.

• 5 m uzaklıktan bu harf okunduğunda GK tamdır.

Görme keskinliğinin değerlendirilmesi

• 10/10 Tam görme

• 5/10 Sürücüler için kabul edilebilir

• 1/10 Legal körlük

• PS Parmak sayma

• EH El hareketleri

• P+P + Persepsiyon ve projeksiyon

• P + Işık algılama

• Absolu Işık algılama yok

• Refraksiyonuna uygun camlar kullanılarak hastanın görmesi tama çıkarılmaya çalışılır.

Renk görme

• Doğumsal renk körlük tipleri

• Hastalıklar (retrobulber nevrit)

• İlaçların etkisi

• Sağlık kurul raporları (sürücü ehliyeti)

• Renk yumağı

• Ishihara renk testi

• Fansworth-Munsel 100 hue testi

Tonometri

• Göz içi basıncının ölçülmesi

• Dijital ve aletle

• Çökertici (Shiotz)

• Düzleştirici (Goldman applanasyon tonometresi)

• En hasas olan

Derinlik duyusu testi

• Kayması olmayan gözlerde füzyon nedeniyle her bir gözün algıladığı görüntüler üst üste gelerek birleşir, tek ve derinde görünürler.

• Kaymada derinlik hissi bozulur

• En basit test Langın iki kalem testidir.

Gözyaşı yollarının muayenesi

• Göz yaşarması olan hastalarda göz yaşı kanallarında tıkanmanın olup olmadığı

• Tat testi

• Boya testi

• Lavaj