basi bor qiz o'zining istiqboldagi harakatining yo‘nalishini belgilab olishi mumkin. Yoki qo‘g‘irchoqlami erkalatishi, onasiday g‘amxo‘rlik qilishi ham ijobiy tajriba, lekin ming afsuski, hozirgi paytda ishlab chiqarilayotgan «barbi» kabi qo‘g‘irchoqlar qizchalarda onalikni emas, ko'proq ayollik fazilatlariiii, oliflachilikni tarbiyalaydi. Zamonaviy ertaklar- ning ayrimlarida ham taibiyaga zid keladigan sujetlar ko‘p. 0 ‘zbeklar suyib ko'radigan multfilmlar, masalan, «Zumrad va Qimmat» ertaklarini ham agar ona to‘g‘ri sharhlamasa, bola ongida noto‘g‘ri tasawurlar shakllanib qolishi, o‘gay onaning albatta johil, otaning hamisha bo‘ysunuvchanligi to‘g‘risidagi chalkash tushunchalar paydo bo‘lishi mumkin. Onadagi tuguruqdan keyingi depressiya — chaqaloq tug‘ilgandan keyinoq ayrim onalarda paydo bo'ladigan ruhiy holat. Bu o‘ziga xos xastalik bo‘lib, uning oldini olish uchun ko‘p harakatlar qilinmoqda, chunki bunda ham psixologik omillaming roli katta. Kuzatishlaming ko‘rsatishicha, agar oilada er-xotin munosabatlari yaxshi bo‘lmasa, otaning bolaga e’tibori yetarli bo‘lmagan vaziyatlarda, onaga amaliy hamda moliyaviy ko‘mak berish yo‘lga qo'yilmagan bo‘lsa, shu kabi qiyinchiliklar onada depressiyani hosil qiladi (Rodrigues et al., 2003). Onalik deprivatsiyasi. Onalik deprivatsiyasi ochiq (agar ona o‘z onalik burchini bajarmay, boladan ayrilgan bo‘lsa) va yashirin (boladan yashirin voz kechish, uni yoqtirmaslik yoki biror sabab tufayli bolaga yaqin kela olmaslik holatlarida) bo‘lishi mumkin. Ikkala holatda ham bola taraqqiyoti uchun nihoyatda salbiy, xavfli vaziyat yuzaga keladiki, ayrim hol- 327
