Oliy matematika, statistika va ekonometrika

Echim: 
2.
3.
=
4.
5.

---

148 
6.
 
 
 
Yillar 
Yalpi 
ichki 
mahsulot
Eksport 
Import 
Tashqi 
savdi 
aylanmasi 
Savdi 
balansi 
saldosi 
Qoplanis
g 
koeffitsi
yenti 
Regionni
ng 
eksport 
kvotasi 
(KE) 
Regionni
ng 
import 
kvotasi 
(KI) 
 Regionning 
tashqi 
savdo 
kvotasi 
(KTS) 
2012 
49375,6 
11771,3 
4091,3 
15862,6 
7680 
2,877 
23,840 
8,286 
16,063 
2013 
62388,3 
13023,4 
4781,6 
17805 
8241,8 
2,723 
20,874 
7,664 
14,269 
2014 
78764,2 
15045,3 
6728,1 
21773,4 
8317,2 
2,236 
19,101 
8,542 
13,821 
2015 
97929,3 
14258 
9704 
23962 
4554 
1,469 
14,559 
9,909 
12,234 
2016 
118986,9 
14334,6 
9438,3 
23772,9 
4896,3 
1,518 
12,047 
7,932 
9,989 
2017 
144867,9 
14120 
9175,8 
23295,8 
4944,2 
1,538 
9,746 
6,333 
8,040 

---

149 
Mustaqil echish ucun materiallar 
l-masala.
Eksport (FOB baholari) va import (SIF baholari) to'g'risidn quyidagi ma'lumotlar berilgan (mlrd. 
AQSH dollari):
 
Mamlakatlar 
Inport 
Eksport 
2016-yil 
2017- yil 
2016-yil 
2017- yil 
Dunyo bo’yicha 
2006,5 
4238,9 
1931,5 
4173,8 
SHu jumladan: 
AQSH 
361,6 
689,2 
218,8 
512,2 
Yaponiya 
129,5 
275,5 
175,7 
397,4 
Germaniya 
158,6 
381,1 
184,0 
426,6 
O’zbekiston 
- 
38,7 
- 
63,3 
Anlqlang:
1) butun jahon va ayrim mamlakatlar bo'yicha eksport va importning yillik qo'shimcha mutlaq va 
nisbiy o'sishini; 
2) tashqi savdo saldosini; 
3) ayrim davlatlarda importni eksport bilan qoplanish koeffitsiyentini. 
2-masala. 
Yaponiya tashqi savdosi bo'yicha quyidagi ma'Iumotlar berilgan (mlrd. yena. 2016-yil baholari) 
 
 
Yillar 
Eksport 
Inport
Jami 
Evropa 
Osiyo 
Amerika 
Jami 
Evropa 
Osiyo 
Amerika 
2016 
6565 
1200 
2665 
2700 
6690 
900 
1900 
3890 
2017 
41530 
7000 
18000 
16530 
31500 
5500 
14550 
11450 
Anlqlang:
1.
Yaponiya tashqi savdo oboroti, eksport va import dinamikasini; 
2.
Ushbu ko'rsatkichlarni o'rtacha yillik o'sish sur'atlarini; 
3.
Yaponiya tashqi savdosida geografik regionlar salmog'ini va dinamikasini.
 
 
3-masala. 
Amerika tashqi savdosi bo'yicha quyidagi ma'lumotlar berilgan
 
(mln. dollar, joriy baholarda): 
 
Ko’rsatkichlar 
Import 
Eksport 
Eksport
indeksi 
Inport 
indeksi 
2016-yil 
2017- yil 
2016-yil 
2017- yil 
i
p 
i
q 
Oziq-ovqat 
4500 
4700 
230 
200 
0,886 
0,783 
Kimyoviy mahsulot 
2300 
2300 
2200 
2800 
0,993 
0,635 
Mashina va uskuna 
5900 
7990 
29100 
29000 
1,041 
0,714 
Metallar 
1420 
1850 
2825 
2699 
1,232 
0,679 
To’qimachilik 
1800 
2300 
1040 
836 
0,993 
0,635 
Hisoblang;
a) eksport guruhi jismoniy hajmi indekslarini va import baholari 
indekslarini; 
b) umumiy qiymat indeksini, baho, jismoniy hajm indekslarini; 
4-masala.
Xitoy tashqi savdosi quyidagi ma'lumotlar bilan ifodalanadi (mlrd.doll): 
Ko’rsatkichlar
Yillar 
2013 
2014 
2015 
2016 
2017 
Eksport
27,2 
62,1 
140,8 
150,1 
182,1 
Import
42,2 
53,5 
132,1 
138,8 
142,4 
Aniqlang:
1. Xitoy tashqi savdo oboroti va saldosini; 
2.Eksport, import va tashqi savdo oboroti dinamikasini (2011 - 
yilga nisbatan) 

---

150 
3.Ushbu ko'rsatkichlarning o'rtacha y i l l i k o'sish sur'atini.
9-МAVZU. АHOLI TURMUSH DARAJASI STATISTIKASI
 
Masalalar echish uchun uslubiy ko`rsatma. 
1-misol. 
Mamlakat aholisining pul daromadlari haqida quyidagi ma’lumotlar berilgan, (mlrd so’m hisobida). 
Ko’rsatkichlar 
Bazis davr 
Hisobot davri 
Pul daromadlari: 
-tadbirkorlik faoliyatidan olingan daromad 
1066,9 
1285,5 
-mehnat haqi 
5690,2 
7092,9 
-ijtimoiy to’lovlar 
1253,4 
1407,4 
-xususiy mulkdan olingan daromad 
694,5 
904,2 
-boshqa daromadlar 
195,5 
240,0 
Pul xarajatlari va jamg’armalar 
-mahsulot sotib olish va xizmatlar uchun to’lovlar 
6147,2 
7624,4 
-majburiy to’lovlar va turli badallar
737,5 
1000,9 
-ko’chmas mulk sotib olish 
180,1 
255,2 
-moliyaviy aktivlarni ko’paytirish xarajatlari 
1835,7 
2049,5 
Bahosi indeksi, marta 
1,120 
1,117 
 
Aniqlang: 
1) joriy baholarda aholining nominal va ixtiyoridagi daromadlarini; 
2) aholining nominal va ixtiyordagi daromadlari indeksini; 
3) aholining real ixtiyoridagi daromadlarini; 
4) aholining real ixtiyoridagi daromadlari indeksini. 
Yechish.
1. Aholining nominal pul daromadlari 
 
bazis davrda
ND
0
= 1066,9+5690,2+1253,4+694,5+195,5=8900,5 mlrd so’m, 
joriy davrda 
ND
1
=1285,5+7092,9+1407,4+904,2+240,0=10930,0 mlrd so’m, 
Aholining ixtiyoridagi pul daromadlari
bazis davrda 
ID
0
 = ND
0
 – MT
0
=8900,5 – 737,5 = 8162,8 mlrd so’m, 
joriy davrda 
ID
1
 = ND
1
 – MT
1
= 10930,0 – 1000,9 = 9929,1 mlrd so’m. 
2. Aholi nominal pul daromadlari indeksi


0
1
:
ND
ND
I
ND
10930,0:8900,5 =1,228 yoki 122,8 %. 
Aholi ixtiyoridagi pul daromadlari indeksi ushbuga teng, 


0
1
:
RD
RD
I
RD
 
9929,1 : 8162,8 = 1,216 yoki 121,6%. 
3. Aholi real ixtiyoridagi pul daromadlari
bazis davr 
RID
0 
= RD
0 
: I
p
= 8162,8 : 1,120 = 7288,2 mlrd so’m, 
joriy davr
RID
1 
= RD
1 
: I
p 
= 9929,1 : 1,117 = 8889,1 mlrd so’m. 
4. Aholi real ixtiyoridagi pul daromadlari indeksi
I
RID 
=RID
1 
:RID
0 
= 8889,1 : 7288,2 = 1,220 yoki 122,0%. 
 
 
2-misol.. 
Mamlakat aholisining yillik o’rtacha pul daromadlarini jon boshiga taqsimlanishi bo’yicha quyidagi 
ma’lumotlar berilgan, (jamiga nisbatan % hisobida): 
Ko’rsatkich
Jami aholi soniga 
nisbatan, % 
Jon boshiga o’rtacha oylik pul daromadlari, ming so’m 
100 gacha 
1,9 
100-150 
4,4 
150-200 
6,2 
200-300 
14,5 
300-400 
13,8 
400-500 
11,7 
500-700 
17,0 

---

151 
700 dan yuqori 
30,5 
Jami
100,0 
 
Aniqlang: 
1) jon boshiga oylik o’rtacha daromadni; 
2) modal va medianal daromadni; 
3) quyi va yuqori detsilini; 
4) aholi pul daromadlari tabaqalashuvining detsili koeffitsiyentini; 
5) daromadlarning kontsentratsiyalashuvi koeffitsiyentini (Djini koeffitsiyentini). 
 
Yechish. 
Jon boshiga o’rtacha oylik pul 
daromadi, ming so’m 
Aholi salmog’i, %
(A
i
) 
Oraliq o’rtasi, (
|
i
SMD
) 
i
i
A
SMD

|
Kumulyativ 
salmoq, 
% 
100 gacha 
1,9 
75 
142,5 
1,9 
100-150 
4,4 
125 
550,0 
6,3 
150-200 
6,2 
175 
1085,0 
12,5 
200-300 
14,5 
250 
3625,0 
27,0 
300-400 
13,8 
350 
4830,0 
40,8 
400-500 
11,7 
450 
5265,0 
52,5 
500-700 
17,0 
600 
10200,0 
69,5 
700dan yuqori 
30,5 
800 
24400,0 
100,0 
Jami 
100,0 
50097,5 
1.
Jon boshiga oylik o’rtacha daromad: 
975
,
500
100
5
,
50097
|






i
i
i
A
A
SMD
SMD
ming so’m. 
2.
Modal daromad: 
4
,
761
)
0
5
,
30
(
)
0
,
17
5
,
30
(
)
0
,
17
5
,
30
(
200
700







Mo
ming so’m. 
Medional daromad: 
6
,
478
7
,
11
8
,
40
0
,
50
100
400




Me
ming so’m. 
3.
Quyi detsil: 
8
,
179
2
,
6
3
,
6
0
,
10
50
150
10
1
1
1
1
1
1
1










di
di
di
di
f
S
f
i
x
DI
ming so’m. 
4. Yuqori detsil: 
4
,
834
5
,
30
5
,
69
0
,
90
200
700
10
9
9
9
9
9
1
9










di
di
di
di
f
S
f
i
x
DI
ming so’m. 
5.Aholi pul daromadlari tabaqalashuvining detsil koeffisiyenti: 
6
,
4
8
,
179
4
,
834
1
9



DI
DI
K
di
marta. 
6. 10 foizli taqsimot uchun 
,
2
,
0
110



i
J
cumda
K
20
foizli taqsimot uchun 
.
4
,
0
120



i
J
cumda
K

---

152 
Daromad 
10 
Lorens egri chizig’i 
S
a
S
v
10 Aholi salmog’i