Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-qurilishi instituti iqtisodiyot va boshqaruv fakulteti shaxarsozlik va kommunal infratzulmani boshqarish kafedrasi

Bino va inshootlarni quriladigan joyida rejalashtirish. Bino poydevorlari
uchun kotlovanlarni rejalashtirish ishchi rejalashtirish chizmalari asosida bajarilib, bu
yerda koordinatlar o’qi sifatida binoning o’zaro perpendikulyar o’qlarining kesishish
joyi qabul qilinadi.
Binoning vertikalg’ bog’lanishi Davlat to’rining geodezik reperiga nisbatan
amalga oshiriladi. Reperni balandlik belgisi qurilish maydoniga nivelir yordamida
ko’chiriladi va mavjud yaqin binoga yki gruntga mustahkam qilib kirgizilgan metall
quvurga mahkamlanadi.
Qurilish maydonida yer ishlarini bajarishga ro’xsat faqat yer inshootlarini
rejalashtirish geodezik ishlari bajarilib va kerakli rejalashtirish belgilari o’rnatilgandan
so’ng beriladi. Rejalashtirish ishlari geodezik instrumentlar – teodolit va nivelir
yordamida bajariladi. Yer inshootlarini joyida rejalashtirish yki ularning o’lchamlarini
chizmadan qurilish maydoniga ko’chirish, yahni bino o’qlarini naturaga ko’chirish
davlat geodezik xizmati tomonidan bajariladi. Keyingi geodezik ishlar, barpo etilaytgan
bino elementlarini rejalashtirishni pudrat tashkilotining geodezik xizmati amalga
oshiradi. Poydevorlar uchun kerakli kotlovan va transheyalarni rejalashtirish bino va
inshootlarni rejalashtirish bilan birga amalga oshiriladi, binoning o’qlari kesishish o’rni
qoziqlar bilan belgilanadi.
Loyiha ―natura‖ga qo’chirilganda asosiy va detallashtirilgan geodezik
ishlar bajariladi. Asosiy ishlarga mahalliy joyda binoni bosh va asosiy o’qlarini
aniqlash va
mahkamlash
kiradi.
Detallashtirilgan
ishlar
bino
elementlari
konfiguratsiyasini, o’lchovlarini va balandliklarini mahkamlashni tahminlaydi.
Bosh o’qlar – o’zaro perpendikulyar chiziqlar bo’lib, ularga nisbatan bino va
inshootlar simmetrikdir. Ular murakkab ko’rinishdagi va katta o’lchovlarga ega
obhektlar uchun rejalashtiriladi.
Asosiy o’qlar bino va inshootni plandagi konturini aniqlaydi. Kotlovanni
rejalashtirish uni qazishdan oldin tarang tortilgan simlardan shoqul yordamida
aniqlanib qoziqlar yordamida belgilanadi. Bino va inshootlarni rejalashtirish
tekshiriladi va dalolatnoma asosida qabul qilinadi. Qurilish jaraynida vaqti-vaqti bilan
obnoska va rejalashtirish belgilari holati nazorat qilinadi.