66
gan, shu
ning uchun bu nutqni jo‘yali deb bo‘lmaydi. Bog‘cha
bolasi va tarbiyachi o‘rtasidagi
yosh va maqom farqi mazkur
iborani qo‘llashga monelik qiladi, bunday o‘rinda jo‘yalilik
sifati
rag‘batlantirmoq so‘zini ishlatishni taqozo etadi.
71-mashq.
Berilgan matnni o‘qing. Qaysi o‘rinda nutqning jo‘yaliligi
bu zilganini aniqlang.
– Kechirasiz, o‘zingizni tanishtirmadingiz.
– Asli farg‘onalikman. Ismim Kamola.
Hozirda oilam bilan Tosh-
kentda yashayman.
– O‘z tug‘ilgan joyingdan olisda yashashning ham azoblari bor...
– Albatta. O‘zga yurtda shoh bo‘lguncha, o‘z yurtingda gado bo‘l
deganlari haq ekan.
(«Xonadon» gazetasi)
72-mashq.
Berilgan gaplarda ajratib ko‘rsatilgan so‘zlar nutqning
jo‘yali lik si fatini nima uchun buzayotganligi
haqida fikrla-
ringizni bildiring.
1. Nimalar qilyapsiz, ona?! – o‘g‘li yolvoruvchan ovoz
bilan
yaltoq
la
-
nib
Tazkiraning oldida tiz cho‘kkan.
(M. Nasibullin) 2. Onamning jahl
lari
battar qo‘zg‘ab,
shang‘illagancha
quloq-chakkamga shapaloq tushirdilar.
(S. Rav shanov) 3. Ertalab men maktabga, bobom esa harbiy komissa ri atga
jo‘nab ketdik. O‘qishdan kelsam, oyim hali daladan qaytmabdilar. Bo
bom
nimagadir xafa. – Keldingmi,
do‘ndig‘im
?
– deb xomush jilmaydilar.
(S. Ravshanov) 4. «Tikuv
chi
lik fabrikasida
biroz ushlanib qoldim, shekil-
li,
u shu orada, bu yerga qan
day qilib kelib qoldi ekan!»
deya uning
chaq qonligiga
rashkim
keldi shu topda.
(M. Nasibullin)
73-mashq.
Parchani o‘qing. Bola, to‘rtinchi sinf o‘quvchisi tilidan
qi
lingan hikoyada nutqning jo‘yalilik sifatiga salbiy ta’sir
etgan so‘zlar ajratib ko‘rsatilgan,
ularni tavsiflashga harakat
qiling.
Negadir men Sirojni yoqtirardim.
Dostları ilə paylaş: 
