Ona tili, 5-sinf qoidalari Til jamiyatga, ya’ni odamlarning o’zaro munosabatga kirishuviga, aloqa qilishiga xizmat qiladi, shuning uchun u ijtimoiy hodisa

Juda muhim: ayrim so’zlardagi majhul/o’zlik nisbat qo’shimchalari fe’lning - la yasovchisi bilan 

---

t.me/tilshunoslik/beneficialeducation 
43
birikib aniq nisbatni ifodalaydi: jonlanmoq, odatlanmoq, harakatlanmoq, zavqlanmoq kabi. Bunda 
lug’aviylik yo’qolib, so’z yasalish hodisasi sodir bo’lgan. 
 harakatning kuchli/kuchsiz darajalari qo’shimchalari: - msira/ imsira (yig’lamsira, kulimsira), - 
qira/inqira (ishonqira, oqarinqira), - sh/ish (qizish, oqarish), - q/iq/k/ik (tutaq, toliq, junjik, ko’nik), - 
la/ala (quvla, ishqala, quvala, savala, siypala, chayqala), - qi/g’i (yulqi, to’zg’i), - a (bura, quvna), - 
gila/kila/qila/g’ila (yugurgila, titkila, tepkila, chopqila, ezg’ila, cho’zg’ila), - ga/ka/qa (surga, surka, 
chayqa). 
 fe’lning vazifa shakllari qo’shimchalari: ravishdosh: - ib/b, - a/y, - gancha/kancha/qancha, - 
gudek/kudek (o’qib, sevinib, yura-yura, yig’lay-yig’lay, yeb qo’ygudek, bitirib yuborgudek, 
shoshgancha; 
- 
gach/kach, 
- 
guncha/kuncha 
(ko’rgach, 
tikkach, 
kelguncha), 
- 
gani/kani/qani/gali/kali/qali (maslahatlashgani, soz etgali); 
sifatdosh: - gan/kan/qan (kelgan, 
kechikkan, namiqqan), - ayotgan/yotgan (chopayotgan, o’qiyotgan), - adigan/ydigan, - ar/r/mas, - 
guvchi/uvchi/vchi (boradigan, o’qiydigan, oqar, tanir, so’nmas, uyg’onguvchi, boruvchi, xohlovchi); 
harakat nomi: -(u)v, -moq, -mak, -maslik, -(i)sh 
Sintaktik shakl yasovchilar 
 Ot: Kelishik shakllari: Bosh: - Qaratqich: -ning Tushum: -ni Jo’nalish: -ga/ka/qa O’rin-payt: 
-da Chiqish: -dan 
 Egalik: Birlikda: I shaxs: -m/im; II shaxs: -ng/ing; III shaxs: -i/si; Ko’plikda: I shaxs: -miz/-