«Ona tili» 9-sinf

Darsning qismlari
Belgilangan vaqt.
1.	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2.	O`tilgan mavzuni takrorlash	12 daqiqa
3.	Yangi mavzu bayoni	14 daqiqa
4.	Mustahkamlash	12 daqiqa
5.	Baholash	2 daqiqa
6.	Uyga vazifa	2 daqiqa

Darsning maqsadi:
a) ta’limiy: Ona tili fanining nazariy va amaliy asoslarini o’rganish jarayonida o’quvchilarda estetik did, estetik ong, ona tiliga muhabbat, badiiy tafakkur va tasavvurini kamolga yetkazish va barkamol avlod tarbiyasiga zamin yaratish.
b) tarbiyaviy: Ona tili fani orqali o’quvchilarga DTS asosida dars berish.
c) rivojlantiruvchi: O’quvchilarni tafakkur va idrokini kengaytirish, ularni mustaqil fikrlashga o’rgatish.
Dars uslubi: an’anaviy, noan’anaviy (tagiga chizilsin)
Dars jihozi: Darslik, kompyuter, tarqatma materiallar, ko’rgazmali qurollar...
Dars shiori: Tilga ixtiyorsiz - elga e`tiborsiz. ( A. Navoiy )
Foydalaniladigan adabiyotlar:
«Ona tili» 9-sinf uchun darslik. 9-sinf darsligining elektron varianti.
I. Darsning borishi:
a) salomlashish b) sinf tozaligi va davomatni nazorat qilish
c) kirish suhbati, o’quvchilarning og’zaki nutqini o’stirish
II. O’tgan mavzuni so’rash.
a) individual - tarqatma materiallar, kartochka.
b) Frontal (guruh bilan ishlash)
III. Yangi mavzu
l-topshiriq. Matnni o’qing. Qanday nutq uslubiga xos ekanligini aniqlang.
Tobe so’zning hokim so’z talabiga ko’ra ma’lum kelishik qo‘shimchalari yoki ko‘makchi bilan kelishiga boshqaruv deyiladi. (G’.Abdurahmonov)


Bilib oling. Daliliy ma’lumotlar asosida chiqarilgan ilmiy xulosalarga asoslanuvchi, har bir fan sohasining o’ziga xos atamalariga tayanuvchi, fikrni aniq va mantiqiy izchil shaklda bayon qiluvchi uslub ilmiy uslub sanaladi.


238-mashq. Matnni ko’chiring. Qaysi nutq uslubiga mansub ekanligini va o’ziga xos uslubiy vositalarini aniqlang.
Atomlar kimyoviy bo’linmaydigan zarralardir.
Bir xil turdagi atomlardan tashkil topgan moddalar oddiy moddalar deyiladi. Ularga vodorod va kisloroddan tashqari grafit, oltingugurt; barcha turdagi metallar: temir, mis, magniy va boshqalar kiradi.
Har xil turdagi atomlardan tashkil topgan moddalar murakkab moddalar deyiladi. Suv, karbonat angidrid, mis oksidi shular jumlasidandir. («Kimyo» darsligidan)


239-mashq. Matnni o’qing, mazmunini so’zlab bering. Uning qaysi nutq uslubiga mansubligini va o’ziga xos uslubiy vositalarini aniqlang.
Ultratovushlar (ultra tovushlar) kashf etilgunga qadar har qanday tovushni qabul qilish vositasi insonning eshitish a’zosi bo’lgan quloq deb hisoblangan.
Tovush to’lqinlarining vujudga kelishi va tarqalishi bilan bog’liq hodisalar akustik hodisalar deb yuritiladi.
Hozirgi paytda tovushning havodagi tezligi normal sharoitda 33 m/sekundga teng bo’lsa, suvdagi tezligi 1500 m/sekund, po’latda esa 6000 m/sekund ekanligi o’lchov asboblari yordamida isbotlangan. (« Tilshunoslik va tabiiy fanlar»)


240-mashq. Matnni ko’chiring, qaysi uslubga mansubligini aniqlang.
Odamzot organik olamning tarkibiy qismi va uzoq davom etgan evolyutsiya jarayonining mahsuli sanaladi. Odamda oliy asab sistemasi bilan bog’liq bo’lgan: 1) aql; 2) idrok; 3) qobiliyat; 4) nutq; 5) mehnat qilish kabi xususiyatlar shakllanadi. Bu xususiyatlarning irsiylanishi juda murakkab bo’lib, u genetik va ijtimoiy omillar ta’sirida amalga oshadi.