Ona tili va adabiyot fakulteti guruh talabasi ning



Yüklə 49,58 Kb.
səhifə11/23
tarix01.06.2023
ölçüsü49,58 Kb.
#121548
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   23
Lug‘atshunoslik. Lug‘atlarning turlari.

Tarjima lug'atlari ... Izohli lug'atlarga tarjima lug'atlari, aksariyat hollarda ikki tilli (aytaylik, ruscha-inglizcha va inglizcha-ruscha), ba'zan esa ko'p tilli lug'atlar qarshi turadi. Tarjima lug'atlarida bir xil tilda ma'nolarni talqin qilish o'rniga, ushbu ma'nolarning boshqa tilga tarjimalari berilgan, masalan, qizib ketish - qizib ketish, intruziv - iddao qilinmaslik, bezovtalanish. Lug'at chet tilidagi matnni o'qish (tinglash) uchun qo'llanma yoki ona tilidan chet tiliga tarjima qilish uchun qo'llanma sifatida ishlab chiqilganligiga qarab, uni turli yo'llar bilan qurish maqsadga muvofiqdir. Shunday qilib, inglizlar uchun ruscha-inglizcha lug'at ruslar uchun mo'ljallangan ruscha-inglizcha lug'atdan ko'ra "o'ng" (ya'ni inglizcha) qismida kamroq ma'lumot berishi mumkin.
Neologizmlarning lug'atlari ma'lum bir vaqt ichida paydo bo'lgan yoki faqat bir marta ishlatilgan so'zlarni, so'zlarning ma'nosini yoki so'z birikmalarini tavsiflash (oktionalizmlar). Rivojlangan tillarda bir yil davomida gazeta va jurnallarda yozilgan neologizmlar soni o'n minglab. Qadimgi davrlarda ham neologizmlar olimlarning e'tiborini tortgan. Neologizmlarning lug'atlari vaqti-vaqti bilan yaratilgan. Faqat 70-yillarning boshidan boshlab. XX asr, deyarli bir vaqtning o'zida xarakteri va hajmi jihatidan yaqin rus, ingliz va frantsuz tillarining yangi so'zlari (neologik) lug'atlari nashr etilganda, o'z nazariy asoslariga ega yangi leksikografik ixtisoslashuvning paydo bo'lishi haqida gapirish mumkin bo'ldi.

I.BOB. LUG`ATSHUNOSLIK

2.1. Lug`atshunoslik (leksikografiya) haqida tushuncha


Lug`at tuzish ishi bilan shug`ullanuvchi leksikologiyaning bir sohasi lug`atshunoslik (leksikografiya) deyiladi. Bu soha o`zbek tilining lug`at tarkibiga kiruvchi so`zlar, iboralar, maqol va matallar, hikmatli so`zlarni yozma shaklda alfavit tartibida joylashtirib, maxsus kitoblarni tuzish haqidagi ta`limotdir.
Lug`atlar avvalo, ikki turga bo`linadi; 1) qomusiy lug`atlar, 2)lingvistik (yoki filologik) lug`atlar.
Qomusiy lug`atlar. Bunday lug`atlarning sohasi narsalar, tarixiy shaxslar, jug`rofiy nomlar haqida ma`lumot berishdir.
Qomusiy lug`atlar ham ikki xil l)umumiy lug`atlar; "O`zbekiston Respublikasi qomusi", "O`zbek sovet ensiklopediyasi" kabi; 2) maxsus lug`atlar "Tibbiyot qomusi", "Til qomusi", "Farg`ona shevalarining kasb-hunar leksikasi" va boshqalar.

Yüklə 49,58 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   23




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin