Ona tili va adabiyot fanlaridan metodik tavsiya va materiallar

 
Topshiriqlar: 
1. 
Matnga reja tuzing. 
2. 
O‘z fikr-mulohazalaringizni qo‘shib to‘liq bayon yozing. 

---

BIR YILDA 3 MILLION TONNALIK ISROF 
Alloh bergan ne’matlarni isrof qilish, ularning qadriga yetmaslik gunohdir. 
Bugungi kunda dunyoning qashshoq davlatlari aholisi ochlikdan sillasi qurib, sogʻlig‘ini 
yoʻqotib borayotgan bir paytda ayrim davlatlarda oziq-ovqat borasida isrofgarchilikka 
yoʻl qoʻyilishi juda achinarli. 
BMT ma’lumotlariga koʻra, 2019-yilda dunyo boʻyicha ishlab chiqarilgan jami 
oziq-ovqat mahsulotlarining 31 foizi chiqindiga aylangan. Vaholanki, yoʻqotilayotgan bu 
oziq-ovqat mahsulotlarining 25 foizi muhtojlarga berilsa, butun dunyodagi ochlik 
muammosini toʻliq hal qilishga erishsa boʻladi! 
Oʻzbekistonda ham mahsulotlarning chiqindiga chiqish koʻrsatkichi ancha 
yuqori. Mamlakatda yiliga 3 million tonna iste’mol mahsulotlari isrof qilinadi. Birgina 
Toshkent shahrida har kuni 2 tonnaga yaqin non mahsuloti chiqindiga tashlanadi. Bu esa 
faqatgina poytaxtda yiliga 730 tonna non mahsuloti chiqindiga aylanishini anglatadi. 
Rasmiy ma’lumotlarga koʻra, Oʻzbekistonda 4 million aholi kam ta’minlangan 
hisoblanib, daromadining 67 foizini oziq-ovqat mahsulotlariga sarflaydi. 
Qancha qishloq xoʻjalik mahsulotlari ombordan peshtaxtaga kelgunga qadar 
yaroqlilik muddati qisqaradi. Import mahsulotlar, hujjati toʻgʻri boʻlmasa, bojxona 
omborlarida qolib ketadi va yoʻq qilinadi. Supermarketlarda yaroqlilik muddati tugab, 
sotilmay qolgan mahsulotlar shunchaki isrof boʻladi, hatto chegirmalar ham bunga 
yordam bermaydi. Doʻkonlar yaroqlilik muddati oz qolgan mahsulotlarni muhtojlarga 
toʻgʻridan toʻgʻri berib yuborgandan koʻra, yoʻq qilishni afzal koʻradi, chunki soliq 
toʻlamaydi. 
Koʻrinib turibdiki, bu yerda qandaydir tizimli muammo bor, kimlardir oziq-
ovqatga yetib bora olmayapti, qayerdadir esa isrof qilinyapti. 
Muhtojlarning bu oziq-ovqatlarga yetib borishi, ularni toʻgʻri va manzilli 
taqsimlash tizimi hali yoʻlga qoʻyilmagan. Doʻkonlar, supermarketlar uchun oziq-ovqat 
mahsulotlarini begʻaraz taqdim etishni ragʻbatlantirish tizimi mavjud emas. 
Boshqa davlatlar misolida koʻradigan boʻlsak, masalan, Germaniyada yaroqlilik 
muddati oz qolgan oziq-ovqat mahsulotlari begʻaraz taqdim qilinganda, nol stavkada 
QQS (qo‘shimcha qiymat solig‘i) hisoblanadi.
Fransiyada savdo doʻkonlari saqlash muddati tugagan, ammo iste’molga yaroqli, 
uzoq muddat sifatini saqlab qoladigan oziq-ovqat mahsulotlari iste’mol uchun xayriya 
fondlariga begʻaraz taqdim etilishi shart! 
Bizda ham oziq-ovqat banklari faoliyatini yoʻlga qoʻyish vaqti keldi. 
Agar oziq-ovqat mahsulotlaridan samarali foydalanish tizimi yoʻlga qoʻyilsa, 
isrof boʻlmaydi, oziq-ovqatga muhtojlar kamayardi, qancha kasalliklar va boshqa ijtimoiy 
muammolarning oldi olinardi. 
Shahnoza Soatova 
Topshiriqlar: 
1. 
Matnga reja tuzing. 
2. 
O‘z fikr-mulohazalaringizni qo‘shib to‘liq bayon yozing.