Onako’krakdan boqishda uchraydigan qiyinchiliklar Ko’krakning to’lishishi

Sut yo’lining tiqilib qolishi
2
 
Simptomlari: ko’krakning birida yumshoq, kichkina shish paydo bo’lishi, shish 
ustidagi terining qizarishi. 
Sababi: ko’krak suti yetarlicha chiqarib tashlanmayapti, bu tez-tez emizmaslik, 
bolani ko’krakka noto’/ri tutish, kiyimning torligi yoki ko’krakning jarohatlanishi 
bilan bo/liq bo’lishi mumkin. Ba’zan ko’krakning bir qismi quyuqlashgan sut bilan 
to’sib qo’yiladi. 
YOrdam: sutni to’/ri chiqarib tashlash va birlamchi sababni bartaraf etish. 
■ Ona sut yo’li tiqilib qolgan ko’krak tomonidan ko’proq emizishi, bola emayotgan 
vaqtda shishgan joy atrofini mayin uqalashi kerak. 
■ Ba’zi onalar ko’krakka iliq kompress qo’yish va bola holatini o’zgartirishni (ona 
tanasi yoki qo’lti/i orqali) foydali deb hisoblaydilar. 
■ Ba’zan shish atrofini mayin uqalagandan so’ng quyuqlashgan sut ko’krak uchi 
orqali chiqib ketadi, shundan keyin sut yaxshi kela boshlaydi va ko’krakning ahvoli 
tez yengillashadi. 
Mastit
3
 
Simptomlari: Ko’krakda qattiq shish hosil bo’lib, teri qizaradi va kuchli o/riqlar 
paydo bo’ladi. Bu odatda ko’krakning bir qismida yuz beradi, ko’krakning ikkala 
tomonini ham qamrab oladigan qotishdan shu bilan farq 
qiladi. Onada isitma boshlanib, o’zini kasal his qila boshlaydi. Mastit tu/ruqdan 
keyingi ilk 2-3 haftada juda keng tarqalgan kasallikdir, lekin u 
keyinchalik ham paydo bo’lishi mumkin.
Sabablari: Emizishlar orali/idagi vaqtning cho’zilib ketishi, masalan, ona band 
bo’lsa yoki ishda bo’lsa, yoki bo’lmasa bola kechasi bilan uy/onmay uxlashi asosiy 
sabab bo’lishi mumkin. Boshqa sabablarga bolani ko’krakka noto’/ri tutish; sutning 
to’liq chiqarib tashlanmasligi; ko’krak qotishi; ko’krakning bir qismiga barmoqlar 
yoki tor kiyim tomonidan tez-tez bosilishi; jarohat kirishi mumkin. Odatda mastit 
birinchi navbatda ko’krakda qolib ketgan sutning turib qolishidan kelib chiqadi. Bu 
infeksion yalli/lanishni keltirib chiqarishi mumkin. Agar sut turib qolsa, yoki 
ko’krak uchida yoriqlar bo’lsa, infeksiya yi/ilib turaverishi mumkin. Bunday holat 
keyinchalik infeksion mastitga olib keladi. 
YOrdam: Sutning olib tashlanishini yaxshilash va aniqlangan har qanday muayyan 
sababni bartaraf etishga harakat qilish Onaga dam olish, bolani tez-tez emizish va 
emizishlar orali/ini cho’zib yubormaslikni maslahat bering. Agar ona ishlayotgan 
2
Ахмедова Д.И., Шамансурова Э.А.Эмизикли ва эрта ёшдаги болаларни овқатлантириш ўқув қўлланмаси 
Тошкент 2014й.,169бет 
3
Ахмедова Д.И., Шамансурова Э.А.Эмизикли ва эрта ёшдаги болаларни овқатлантириш ўқув қўлланмаси 
Тошкент 2014й.,170бет 

---

bo’lsa, u kasallik bo’yicha ta’tilga chiqishi, yotib davolanishi va farzandini 
parvarishlashda davom etishi kerak. Ona emizishni to’xtatmasligi kerak. 
■ Ona iliq kompress qo’yishi, tegilmagan ko’krakdan emizishni boshlashi, 
oksitotsin refleksini qo’z/atib, sut kelishini yaxshilashi yoki bolaning holatini 
o’zgartirishi mumkin. 
■ Ona analgetiklar qabul qilishi mumkin (agar bo’lsa, ibuprofen, u ko’krak bezi 
yalli/lanishini ham kamaytiradi, yoki paratsetamol). 
■ Agar simptomlar o/ir bo’lsa, ko’krak uchida infeksion yoriqlar paydo bo’lsa yoki 
sut olib tashlanganidan keyin 24 soat mobaynida ahvol yaxshilanishi kuzatilmasa, u 
holda penitsillinazaga chidamli antibiotiklar berish kerak (masalan, flukloksatsillin). 
Biroq sut chiqarib tashlanmas ekan, antibiotiklarning foydasi bo’lmaydi.