Operatsion tizimlar fayl tizimi, tuzilishi va tashkil etilishi

Fayl turlari

Fayl tizimi turli xil fayllarni qo‘llab-quvvatlaydi va ular quyidagilar bo‘lishi mumkin:

• 
  Odatiy fayl;
  
• 
  Fayllar – katalogi;
  
• 
  Maxsus fayllar;
  
• 
  Nomlangankanallar (yoki konveyerlar);
  
• 
  Xotirada akslanadigan fayllar.
  

Odatiy fayllar(yoki oddiy fayllar)– o‘z ichiga foydalanuvchi yoki foydalanuvchi dasturi va tizimda ishlashi natijasida shakllangan ixtiyoriy xarakterli axborotlarni oladi. Ko‘plab zamonaviy operatsion tizimlar (masalan, Unix, Windows) odatiy fayl tuzilishini cheklamaydi va nazorat qilmaydi. Odatiy fayllar u bilan birga ishlaydigan ilovalarni aniqlab oladi. Masalan, matn tahrirlagichi biron bir kod bilan taqdim etiladigan belgi qatorlaridan iborat mantli faylni yaratadi. Bu hujjat, dastur boshlang‘ich matni yoki boshqalar bo‘lishi mumkin. Matnli faylni ekranda o‘qish va printerda chop etish mumkin. Ikkilik fayllari belgi kodlaridan foydalanmaydi, ular ko‘pincha murakkab strukturaga ega bo‘ladi, masalan dastur kodini bajarilishi yoki arxiv fayllari. Barcha operatsion tizimlar hech bo‘lmaganda bitta fayl turini aniqlay olishi kerak. Ko‘p foydalanuvchilik tizimli fayl tizimida yana bir masala – bir foydalanuvchi fayliga boshqa bir foydalanuvchini ruhsat etilmagan kirishidan himoyalash qo‘shiladi. Fayl tizimi funksiyasi yana bir murakkab ta’rafi operatsion tizim tarmoq tarkibida ishlashi.
Kataloglar – fayllar to‘plami, biron bir noformal ko‘rinishi bo‘yicha foydalanuvchi guruhlari to‘g‘risida axborot ma’lumotnoma tizimini o‘z ichiga oladi. Kataloglar fayl tizimini qo‘llab- quvvatlaydigan tizim fayllari. Ko‘plab OT lar katalogida istalgan turdagi fayllarni kiritish mumkin. Boshqa kataloglarda esa, izlash uchun qulay bo‘lgan daraxtsimon strukturani shakllantirish hisobiga bo‘ladi. Kataloglar fayl nomlari va fayllarni boshqarish uchun foydalanadigan xususiyatlar o‘rtasidagi yozishmalarni o‘rnatadilar. Ushbu xususiyatlar fayl turini, faylga ruxsatni, uni diskka joylashtirishni, hajmini, yaratilish sanasi va vaqtini va boshqalarni o‘z ichiga oladi. Katalog bilan qolgan barcha munosabatlar oddiy fayllardagi kabi fayl tizimida ko‘rib chiqiladi.
Maxsus fayllar – tashqi qurilmalar (terminallar, printerlar va boshqalar) va faylga kirish mexanizmi soddalashtirishda foydalaniladigan kiritish/chiqarish qurilmalari bilan bog‘langan
fayllar. Maxsus fayllar faylni o‘qish yoki yozish buyruqlari orqali kiritish/chiqarish operatsiyalarini bajarishda foydalanuvchiga yordam beradi. Blokli maxsus fayllar disklarni modellashtirish uchun ishlatiladi.