Optik rezonatorlar

L

qayta o‟z holatini tiklay olmaydi. Ayniqsa, bu holat R  shart bajarilganda yanada kuchayadi.
2
Bu holda rezonatorni “turg‟unmas (barqaror bo‟lmagan) optik rezonator” (neustoychiviy rezonator) deyiladi.
Sferik ko‟zgularning egrilik radiuslari o‟zaro teng va ular ko‟zgular orasidagi masofaga teng bo‟lganda

L =RR1

R2 

va egrilik markazlari qarama-qarshi ko‟zgularda bo‟lsa, “dasta bo‟yni” radiusi eng katta bo‟ladi. Bu holda sferik ko‟zgularning fokuslari ustma-ust tushadi. Bunday rezonatorlar sofokusli yoki konfokal rezonatorlar deyiladi. Konfokal rezonatorlarda R^L shart bajarilganda ko‟zgularning
L
Z  shart bajarilganda uzoq va yaqin zonalari chegarasi
2

k Z0  02 2

(7.10)
ga mos keladi. Bu holda dasta bo‟yni radiusi
ifoda yordamida, ko‟zgu sirtidagi dasta radiusi ifodalar yordamida aniqlanadi. To‟lqin uzunligi 0,63 mkm, geliy-neon lazerida, simmetrik konfokal rezonator uzunligi 1m bo‟lganda ko‟zgudagi dasta radiusi 0,45 mm bo‟lib, ko‟zgunining diametrini 1-10 mm olish mumkin.
Rezonatorning aniq L uzunligida ko‟zgularning fokus masofalari ortaborganda, dasta diametri ham ortib boradi. Bu holda difraktsion yo‟qotish ortib boradi, lekin yorug‟lik to‟qin uzunligining kichik ekanligi ((4 7)10^7m) katta fokusli ko‟zgudan foydalanishga imkon beradi.
(7.10) va (7.11) ifodalardan foydalanib, 0,63 mkm va L =1m bo‟lganda dasta bo‟yni 1 mm ga teng bo‟ladi. Egrilik radiusi 49,2 m bo‟lgan ko‟zgu uchun difraktsion sochilish radiusi

Z 02 

bo‟lib , 1 mm holida 5 m ni tashkil etadi. Shu sababli 1 m uzunlikdagi rezonator
yaqin zona chegarasida turadi va dasta kesimi rezonatorning L uzunligida 1 mm bir hil kesimga ega bo‟ladi.
Optik rezonatordagi sferik ko‟zgularning egrilik radiuslarini turlicha R₁  R₂  olish mumkin.
Ko‟zgulardan biri yassi ko‟zgu olinsa, Gaus dastasi bo‟yni yassi ko‟zgu sirtida bo‟lib, u ko‟zgu yarimshaffof bo‟lsa, lazer nuri dastasi yassi frontdan iboart bo‟ladi (25-rasm). Agar chiqish ko‟zgusini qavariq olinsa, Gauss dastasi bo‟yni ko‟zgudan tashqarida bo‟lib, lazer dastasi ko‟zgudan chiqqach yig‟iluvchi bo‟ladi (26-rasm).
Qaralgan holatlarda faol muhit to‟lqin frontiga ta‟sir etmaydi. Bu holat kichik quvvatli gaz lazerlarda, neodimli va bo‟yoq lazerlarda kuzatiladi.




Xulosa.

1. 
   Lazer nurlanishining kvazimonoxromatik komponentlari joylashishi mumkin bo`lgan spektral interval invers bandlikka ega bo`lgan sathlar o`rtasidagi o`tishga mos bo`lgan chiziqning kengligidan bir oz kichik.
   
2. 
   Lazerlarning aktiv muhitlari asosiy qism hisoblanib bevosita hosil qilingan nurlanishning fizik hossalarini aniqlaydi. Shuningdek aktiv muhitlar lazerlarning qo‘llanish sohalarini belgilaydi va kengaytiradi. Aktiv elementda lazer nuri hosil qilinadi va kuchaytiriladi.