O‘qitish materiallar I to‘plami mutaxassislikka kirish o‘qitish materiallar
Yüklə 13,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Buxgalteriya hisobi
|
Statistik hisob.
Bu hisob xalq xo‘jaligining turli tarmoqlarida keng ishlatilmoqda. Statistik hisobning o‘ziga xos xususiyati shundaki, bu hisob turida amalga oshirilgan kuzatish to‘liq amalga oshiriladi. Ko‘proq bu hisob turida turli xo‘jalik jarayonlarini o‘rganish tashkil qiladi. Statistik hisob yordamida amalga oshirilgan xo‘jalik muomalalarini guruhlash yoki sohasining iqtisodiy –ijtimoiy o‘zgarishlarni hisobga olish uchun asos yaratadi. Statistik hisobni tashkil qilishda, yuritishda ko‘proq bir turli xo‘jalik muammolariga alohida e’tibor beriladi. Hisob natijasini umumlashtirish asosan tasdiqlangan hujjatlar yordamida amalga oshiriladi. Statistik hisobda aks ettirilgan ma’lumotlar turli o‘lchov birliklarida ko‘rsatilishi mumkin. Bu hisobning o‘ziga xos xususiyatlaridan yana bir hisobot shakllari, uni tuzish va topshirish davlat organlari tomonidan ishlab chiqiladi va tartibga solinadi. Hisob ko‘rsatkichlarini umumlashtirishda operativ va buxgalteriya hisobi ma’lumotlaridan foydalaniladi . Buxgalteriya hisobi . Har bir xo‘jalik yurituvchi sub’yekt o‘z faoliyatini ro‘yxatdan o‘tgan, tasdiqlangan Nizom asosida olib borish uchun javobgardir. O‘z navbatida mulkni to‘liqligi, joylanishi va tashkil topishni o‘z nazoratiga oladi. Bu vazifani bajarilishi birinchidan, mulk egasini tegishli mablag‘larni o‘rganishi uchun asos yaratadi. Хo‘jalik yurituvchi sub’yektlar faoliyatida mablag‘larni bir turdan ikkinchi bir turga o‘tishi, ularga bo‘lgan ehtiyojga qondirilishini doimiy nazorati talab qilinadi.Buxgalteriya hisobining boshqa hisob turlaridan farqi shundaki, bu hisob turini tashkil qilish, bevosita davlat tomonidan nazorat qilinadi, korxona va tashkilotlarda uzluksiz faoliyat ko‘rsatadi. Buxgalteriya hisobi ko‘rsatkichlari yordamida korxona amalga oshirilgan xo‘jalik operatsiyalari tartibga solinadi. Korxona mablag‘larining harakati buxgalteriya hisobi schyotlarida ikki yoqlama yozuv bilan olib boriladi. Buxgaleteriya hisobining boshqa turlaridan farqi shundaki, undagi ma’lumotlar operativ, statistik hisob ko‘rsatikichlarini ifodalashda ham ishlatilishi mumkun. Buxgalteriya hisobi ma’lumotlari uzluksiz tarzda olib borilishi bilan birga amalga oshirilgan xo‘jalik jarayonlarini o‘rganib borish imkoniyatini yaratadi va belgilangan muddatlarda hisobot tuzish imkoniyatini beradi. Buxgalteriya hisobidan boshqa hisob turlaridan kuzatish jarayonida faqat beshta o‘lchov birligidan, bir turli mablag‘lar harakatidan foydalaniladi. Buxgalteriya hisobidan esa vaqt turli o‘lchov birliklarida hisob – kitob qilinadi. Buxgalterii hisobini yuritishini tashkil qilish asosan ikki manbaga: ya’ni bu to‘g‘risida qabul qilingan qonun va yo‘riqnomalarga asoslansa, ikkichisi moddiy javobgarlik tamoyiliga bevosita bog‘liqdir. Bugalteriya hisobi bo‘yicha qo‘llanilayotgan adabiyotlarda bu tamoyilga e’tibor berilmagan. Hatto moddiy javobgarlik tamoyilini buxgalteriya hisobi usuli sifatida ko‘rsatilmagan. Buxgalteriya hisobi ishlatiladigan moddiy javobgarlik tamoyilining o‘ziga xos xususiyati shundaki, unda tovar-moddiy boyliklarining to‘liqligi ham natural o‘lchov birliklarida, ham pul o‘lchov birliklarida umumlashtirilib, natijalarini aniqlash imkoniyatini yarataladi. Хo‘jalik hisobi tomonidan qamrab olinadigan ob’yektlar raqam ko‘rsatkichlari vositasida aks ettiriladi. Ularni olish uchun xo‘jalik hisobida moddiy, mehnat va qiymat o‘lchov birliklari qo‘llaniladi. Yüklə 13,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|