Fitratning “Oila” asari tom mahnoda yosh avlod uchun hayotiy qOllanma bOluvchi tarbiyaviy asardir. Lekin unda pedagogik-didaktik uslub emas, jangovar chorlov uslubi ustun. Fitrat uchun yuksak axloqiylik erk va erksevarlik bilan mustahkam bogliq. Turkiston va turkistonlikni ozod kOrish, yahni milliy mustaqillik mafkurasi kitobning ruhiga singdirib yuborilgan. Uni Oqigan kishi nafaqat axloqiy fazilatlar nimalardan iborat va ularga qanday erishish kerakligini, balki milliy ozodlik, shaxsiy erkinlik nima-yu, uni qanday qilib qo’lga kiritish mumkinligini anglab oladi.
Fitratning “Oila” asari tom mahnoda yosh avlod uchun hayotiy qOllanma bOluvchi tarbiyaviy asardir. Lekin unda pedagogik-didaktik uslub emas, jangovar chorlov uslubi ustun. Fitrat uchun yuksak axloqiylik erk va erksevarlik bilan mustahkam bogliq. Turkiston va turkistonlikni ozod kOrish, yahni milliy mustaqillik mafkurasi kitobning ruhiga singdirib yuborilgan. Uni Oqigan kishi nafaqat axloqiy fazilatlar nimalardan iborat va ularga qanday erishish kerakligini, balki milliy ozodlik, shaxsiy erkinlik nima-yu, uni qanday qilib qo’lga kiritish mumkinligini anglab oladi.
Fitrat Orta Osiyo jadidchilik harakatining mashhur vakillaridan, yangi Ozbek adabiyotining asoschilaridan, usuli jadid maktablarining nazariyotchisi va amaliyotchisi, dramaturg, nosir, shoir va olim. U madaniyatimiz tarixida shoir va nosir, dramaturg va publitsist, tilshunos va adabiyotshunos, tarixchi va faylasuf, sanhatshunos va jamoat arbobi sifatida qolgan.
1996 yilda Ozbekiston Respublikasi Prezidenti farmoniga kOra Navoiy mukofoti va Mustaqillik ordeni bilan taqdirlandi.
Fitrat yirik adabiyotshunos olim sifatida ham bir qancha asarlar yaratgan. Jumladan, «Adabiyot qoidalari», «Aruz haqida» kabi ilmiy risolalari «Eski o’zbek adabiyoti namunalari» singari tazkiralari Ozbek adabiyotshunosligi fanining shakllanishida muhim rolg’ o’ynadi. SHuningdek, uning Umar Xayyom, Firdavsiy, Navoiy, Bedil haqidagi tadqiqotlari adabiyotimiz tarixini o’rganishda muhim manba bo’lib xizmat qiladi. Fitrat Ahmad Yassaviy, Sulaymon Boqirgoniy kabi o’ndan ortiq mumtoz adabiyot vakillari haqida ham maqolalar yozgan. SHu tarzda ularning adabiyotimiz tarixida o’rni va ahamiyatini belgilab ham bergan.
Fitrat yirik adabiyotshunos olim sifatida ham bir qancha asarlar yaratgan. Jumladan, «Adabiyot qoidalari», «Aruz haqida» kabi ilmiy risolalari «Eski o’zbek adabiyoti namunalari» singari tazkiralari Ozbek adabiyotshunosligi fanining shakllanishida muhim rolg’ o’ynadi. SHuningdek, uning Umar Xayyom, Firdavsiy, Navoiy, Bedil haqidagi tadqiqotlari adabiyotimiz tarixini o’rganishda muhim manba bo’lib xizmat qiladi. Fitrat Ahmad Yassaviy, Sulaymon Boqirgoniy kabi o’ndan ortiq mumtoz adabiyot vakillari haqida ham maqolalar yozgan. SHu tarzda ularning adabiyotimiz tarixida o’rni va ahamiyatini belgilab ham bergan.
«Oila» asarida oilaviy xayotning islohotidan bahs yuritilib, adib najot yo’llarini axtaradi. Fitratning oilaga nisbatan qarashlari zaminini Qurhonda shu masala bo’yicha olga surilgan fikr va goyalar tashkil etadi. SHuning uchun xam bu kitob o’z vaqtida taraqqiyparvar yoshlar tomonidan samimiy qarshi olingan. Oila asosini to’gri qurmasdan va yosh avlodni to’laqonli to’gri yo’lda tarbiyalamasdan turib, jamiyatni isloh qilish, uning rivojini tarqqiyot sari yOnaltirish mumkin emas. Oxir oqibatda millat taqdiri uning oilasining xolatiga bogliq. Bu goya Fitrat asarida o’z ifodasini topgan: “Xar bir millatning saodati va izzati albatta shu xalqning ichki intizomi va totuvligiga bogliq. Tinchlik va totuvlik anashu millat oilalarining intizomiga tayanadi. Qayerda oila munosabati kuchli intizomga tayansa, mamlakat va millat xam shuncha kuchli va muazzam bo’ladi.” Oila, Fitratninng talqinida, uch muhim komponentdan iborat:
