O`quv ishlari bo`yicha prorektor A. Soleyev “ ” 2021-yil

5A220101 - ADABIYOTSHUNOSLIK (O’ZBEK ADABIYOTI)
ADABIYOTSHUNOSLIK METODOLOGIYASI
FANIDAN NAZORAT SAVOLLAR

1. 
   “Metod” va “metodologiya” atamalarini izohlang ( metodologiya, metod, uslub, adabiyotshunoslik metodologiyasi, metodlar).
   
2. 
   Sotsiologik metod xususiyatlarini tushuntiring (ijtimoiy hayot, badiiy voqelik, real hayotiy voqelik).
   
3. 
   Biogragik metod tamoyillari (biografiya, me­tod, biografik me­tod, biografik asar, biografik roman).
   
4. 
   Adabiyotshunoslik metodologiyasi – tadqiqot metodlari yig’indisi sifatida.(estetik faoliyat, badiiy adabiyot, badiiy ijod, dialog, inson faoliyati).
   
5. 
   Germenevtika ta’limotini izohlang. (matnni talqin qilish nazariyasi va metodologiyasi, (anglash, tushunish san’ati, asarga xos xususiyatlar).
   
6. 
   Lingvistik metod tamoyillari (yozuvchi uslubi, matn ritmikasi, badiiy til, badiiy informasiya, badiiy tilning obrazliligi, emosionallik).
   
7. 
   Adabiyotshunoslik metodologiyasi fan sifatida (adabiy tanqid, adabiyot nazariyasi, matnshunoslik, manbashunoslik, bibliografiya)
   
8. 
   O’zbek adabiyotshunosligida sotsiologik metod (sosialistik realizm, vulgar sosializm, sosiologik tahlil metodi)
   
9. 
   Formal metod xususiyatlari (kompozision qurilish, lug’at tarkibi, shakl, mazmun)
   
10. 
    Adabiyotshunoslik metodologiyasi fan sifatida (adabiy tanqid, adabiyot nazariyasi, matnshunoslik, manbashunoslik, bibliografiya)
    
11. 
    Struktural poetikaning mohiyatini asoslang ( struktura, struktur tahlil, strukturalizm, semiotika, poetika. Struktural metod, analiz, struktural analiz)
    
12. 
    Psixologik metodning asosiy xususiyatlari (psixologiya, psixoanaliz metodi, ruhiy tahlil usuli, tush)
    
13. 
    O’zbek adabiyotida ruhiy tahlilga asoslangan asarlar. (ruhiy tahlil usuli, tush)
    
14. 
    Tarixiy-qiyosiy hamda tarixiy-tipologik usullarning o’ziga xos tomonlari. (tahlil, talqin, usul)
    
15. 
    Adabiyotshunoslikda Z.Freyd va freydizm masalasi (Psixologik metod, feraydizm )
    
16. 
    O’zbek adabiyotshunosligida estetik talqin masalasi (talqin, tahlil, baholash, estetik tahlil)
    
17. 
    Adabiyotshunoslik metodologiyasi va estetika (metodologiy, talqin, tahlil, baholash, estetik tahlil)
    
18. 
    Psixoanalitik metod va psixologiya fanining aloqasi (metodologiya, talqin, ruhiy tahlil usuli)
    
19. 
    Biografik metod va yozuvchining ijodiy labaratoriyasi (biografik, biografik asar, biografik roman).
    
20. 
    Adabiyotshunoslik metodologiyasida induksiya, deduksiya, sintez va analiz (analiz, sintez, deduksiya)
    
21. 
    Adabiyotshunoslik metodologiyasining boshqa ijtimoiy fanlar bilan aloqasi (adabiyotshunoslik, tilshunoslik, tarix, falsafa)
    
22. 
    Adabiyotshunoslik metodologiyasining maqsad va vazifalari nimadan iborat (badiiy asar, metod, yozuvchi uslubi)
    
23. 
    Adabiyotshunoslik metodologiyasining adabiyotshunoslikning tarkibiy qismlari bilan munosabati(adabiy tanqid, adabiyot nazaryasi)
    
24. 
    Adabiyotshunoslik metodologiyasining tadqiq obekti (badiiy asar, ijodkor, ilmiy-nazariy asarlar, adabiyot tarixiga doir tadqiqotlar, adabiy-tanqidiy asarl)
    
25. 
    Adabiyotshunoslik metodologiyasida bilish nazariyasining o’rni (Bilish nazariyasining mohiyati, olamni bilishni falsafiy tushunish)
    
26. 
    Badiiy asarda hayotiy haqiqat va badiiy to’qima munosabatini (badiiy to’qima, hayotiy haqiqat)
    
27. 
    20-yillar o’zbek adabiy tanqidchiligi va sosiologik metodi muammosi (20-yillar tanqidchiligi, sotsiologik metod)
    
28. 
    Ijodiy metodlarning adabiyotshunoslik metodlaridan farqi (romantizm, realizm, biografik metod, lingvistik metod)
    
29. 
    Ijodiy-genetik metodning mohiyati (“O’tkan kunlar” romanining ijodiy tarixi)
    
30. 
    Biografik metod asoschilari, vakillari kimlar (Sharl Sent-Byov, G.O.Vinokurning «Biografiya va madaniyat»)
    
31. 
    Rus adabiyotshunosligida sosiologik metod masalasi (biografik me­tod, biografik asar, biografik roman)
    
32. 
    She’riyatda ramziylik va badiiy talqin (hozirgi she’riyat, ramziy, majoziy tushunchalarning ifodalanishi).
    
33. 
    Usmon Azim she’riyatida xalq og’zaki ijodi an’analari (shoir she’riyatida baxshiyona turkum )
    
34. 
    Modernizm oqimi va o’zbek adabiyoti (vujudga kelishi, tamoyillari, taraqqiyoti, A.Qutbiddin, Faxriyor, N.Eshonqul, I.Sulton, X.Do’stmuhammad).
    
35. 
    Z.Freyd psixoanaliz amaliyoti va nazariyasining asoschisi sifatida («Ruhiy bezovtalik tadqiqi» (1895), “Tushlar talqini» (1900), «Kundalik hayot psixopatologiyasi»)
    
36. 
    Hozirgi adabiy jarayonda tarixiy romanlar taraqqiyoti (O.Yoqubov, P.Qodirov M.Alining «Sarbadorlar»,)
    
37. 
    Badiiy asarni tushunish jarayonida tahlil va talqin (Talqin atamasi, "interpretasiya”, "sharh", "tafsir")
    
38. 
    O’zbek adabiyotshunosligida qiyosiy-tarixiy yo’nalish (XX asr, qiyosiy-tarixiy yo’nalish,tadqiqotlar)
    
39. 
    Mustaqillik davri qissachiligi taraqqiyoti (bu davr qissalaridagi o‘zgarishlar, “Shoirning to’yi”, “Shamol o’yini”, mavzu, qahramon, shaxs).
    
40. 
    Keyingi yillar hikoyachiligida davr va shaxs talqini (N.Eshonqul, Sh.Xolmirzayev hikoyalarida davr, muhit va shaxs birligi).
    
41. 
    Lingvistik metod nimani o’rganadi (badiiy asar tili, yozuvchi uslubi, matn ritmikasi masalasi)
    
42. 
    Nazar Eshonqul hikoyalarida shaxs talqini (“Maymun yetaklagan odam”, “Tobut”, “Shamolni tutib bo‘lmaydi”).
    
43. 
    Poetik tilning o’ziga xosligini belgilovchi xususiyatlar (obrazlilik va emosionallikdir, A.Oripovning "Xotirot" she’ri)
    
44. 
    Badiiy asar tilining differensasiyalanganligi ( farqlangan, muallif nutqi va qahramonlar nutqi)
    
45. 
    "Badiiy til", "Adabiy til" va "Milliy til" munosabati ( til, uslub, umumxalq tili)
    
46. 
    Muallif nutqining badiiy matnni shakllantirishdagi o’rni (badiiy asar, muallif nutqi)
    
47. 
    Adabiyotning umumiy xususiyatlari (ommaviyligi, xalqchilligi, iste’dodli shaxslar tomonidan yaratilishi, badiiyligi).
    
48. 
    S.Ayniy asarlari janrlarining asosiy xususiyatlari (“Doxunda”, “Qullar”, “Esdaliklar”, “Sudxo’rning o’limi”)
    
49. 
    Modernizm va o‘zbek romanchiligi (“Bozor”, “To‘rt tomon qibla” romanlarida modernism kurtaklari).
    
50. 
    Qiyosiy-tarixiy metodning shakllanishi haqida (aka-uka Grimmlar - Vilgelm (1786-1859) va Yakoblar (1785-1863))
    
51. 
    Zamonaviy o‘zbek she’riyati (she’riyat, shakliy o‘zgarishlar, taraqqiyoti).
    
52. 
    Qiyosiy adabiyotshunoslik rivoji, metodologiyasi shakllanishida akademik V.M.Jirmunskiyning o’rni ("Bayron va Pushkin" (1924), "Qiyosiy adabiyotshunoslik va adabiy ta’sir muammolari")
    
53. 
    Mazmun va shakl – bir butun hodisa (mazmun – asarda aks etgan badiiy parcha, shakl – mazmunning «libosi»).
    
54. 
    Adabiyot nazariyasining boshqa fanlar bilan aloqasi (tarix, psixologiya, pedagogika, etika, estetika).
    
55. 
    Hozirgi adabiyotda mumtoz adabiyot an’analarini o’rganish usullari (tarixiy-madaniy tahlil)
    
56. 
    Ichki monolog (ruhiy tahlil, monolog turlari).
    
57. 
    Adabiyotshunoslik – filologiya ilmining sohasi («adabiyotshunoslik» atamasi talqini, adabiyotshunoslikning predmeti, istiqlol davri adabiyoti, badiiy-estetik tafakkurdagi yangilanishlar).
    
58. 
    Metod haqida tushuncha (metod atamasi, uning qo’llanilishi, romantik, realistik va boshqa).
    
59. 
    Hosiyat Rustamova she’riyatida lirik qahramon (Shoira she’riyatining asosiy xususiyatlari, lirik kechinmalar talqini, shoira meni).
    
60. 
    “Shamolni tutib bo‘lmaydi” hikoyasida Bayna momo obrazi talqini (shaxs fojeasi, Sharq ayoliga xos xususiyat).
    
61. 
    Zamonaviy o‘zbek she’riyati (she’riyat, shakliy o‘zgarishlar, taraqqiyoti).
    
62. 
    Badiiy asarda o’ziniki bo’lmagan nutq, dialog va monolog (muallif va personaj nutqi, badiiy dialog, monolog va uning ko’rinishlari).
    
63. 
    She’riy nutq haqida tushunch (she’r, nutq, lirik qahramon, lirik kechinma).
    
64. 
    M.Yusuf she’rlarini stilistik va semiotik metodda o’rganish (stilistik metod, semiotik metod, tahlil)
    
65. 
    O’zbekistonda folklorshunoslik maktabi (Mansur Afzalov, Sharifa Abdullaeva, Yusuf Sultonovlar kirib kelishdi. Atoqli shoirlar G’afur G’ulom, Hamid Olimjon, Maqsud Shayxzoda, Shokir Sulaymon)
    
66. 
    Modernizm: inson, jamiyat va muhit muammosi (modern-yangi, talqiniy xususiyati, hayot tasviri, ramziylik).
    
67. 
    Hozirgi zamon adabiyotshunoslik fani tarkibiy qismlari (adabiyot nazariyasi, adabiyot tarixi va adabiy tanqid)
    
68. 
    Badiiy adabiyotning funksiyasi (Bilish, Kommunikativ, Badiiy-konseptual, Tarbiyaviy (didaktik), Badiiy bashorat)
    
69. 
    Sosiologok tahlil metodi haqida nimalarni bilasiz (konfliktlar tabiati, obrazlar tizimi va h. badiiy unsurlar)
    
70. 
    Shakl va mazmun munosabati haqida (mazmunning etakchiligi, shaklni belgilash xususiyati)
    
71. 
    Adabiyotshunos A.Rasulovning strukturalizm haqidagi fikrlari (“Struktura va strukturalizm”, semiologiyasi - ma’nolar yo’nalishi)
    
72. 
    XX asrning 20-yillarida biografik metod (G.O.Vinokurning «Biografiya va madaniyat», inson shaxsiyati, biografik metod).
    
73. 
    Cho`lpon she’rlarining g`oyaviy estetik tahlili (Go`zal, Xalq, Binafsha obraz, mavzu, g`oya)
    
74. 
    Badiiy asar tilining o’ziga xos xususiyatlari (muallif nutqi, uning vazifalari, personajlar nutqining individualligi va badiiyligi).
    
75. 
    Personaj: qadrlash va baholash tamoyillari (obraz, insonning badiiy asardagi ishtiroki: roviy, lirik qahramon, personaj).
    
76. 
    Adabiyot nazariyasi – filologiya ilmining sohasi (atama talqini, adabiyot nazariyasining predmeti, istiqlol davri adabiyoti, badiiy-estetik tafakkurdagi yangilanishlar).
    
77. 
    Poetika atamasining ma’nosi (me’yoriy va umumiy poetika, nazariy poetika, badiiy asar poetikasi, adabiy jarayonning bir qirrasi, alohida yozuvchining tamoyillari).
    
78. 
    Tog`ay Murodning «Bu duyoda o`lib bo`lmaydi» romani mavzu va g`oyasi (XX-asr, o‘zbek ziyolisi, ko‘rgilik, dard-alam, fojia)
    
79. 
    G`.G`ulomning “Vaqt” she’rining g`oyaviy badiiy xususiyatlari (she’r urush davrida yozilgan).
    
80. 
    A.Qahhorning “Sarob” asarida psixologik talqin (ruhiyat, badiiy mushahoda, psigologik yondoshish).
    

M U N D A R I J A:

1. 
   Sillabus…………………………………………………………………………3
   
2. 
   O‘tilayotgan fanning asosiy nazariy materiali (ma’ruzalar matni)…………….8
   
3. 
   Glossariy…………………………………………………..................................75
   
4. 
   Amaliy va seminar mashg‘ulotlari materiallari…………………………….…93
   
5. 
   Qo‘shimcha materiallar……………………………………………………..101
   
6. 
   Mavzular bo‘yicha taqdimotlar, mustaqil ta’lim uchun materiallar (ilmiy maqolalar va boshqa manbalar) …………………………………………….114