O`quv ishlari bo`yicha prorektor A. Soleyev “ ” 2021-yil



Yüklə 1,41 Mb.
səhifə79/108
tarix30.09.2023
ölçüsü1,41 Mb.
#150984
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   108
KOMPARATIVIZM (lot. comparatives – qiyos, qiyosiy) – 1) keng va ko‘pchilik tomonidan istifoda etiladigan ma’noda qiyosiy adabiyotshunoslik (q.), adabiyot tarixining milliy adabiyotlar taraqqiyotidagi o‘zaro mushtarak va farqli tomonlar, milliy adabiyotlarning o‘zaro aloqalari va ta’siri masalalarini o‘rganuvchi bo‘limi; 2) tor ma’noda qiyosiy adabiyotshunoslikning shakllanish davridagi bir bosqich, adabiy faktlardagi tashqi o‘xshashliklarni (tarixiy shart-sharoit, adabiy an’ana, ijodkor dunyoqarashi, uslubi kabi kontekstlar bilan bog’lamagan holda) qiyoslash bilan chyeklanilgan davr.
LAKONIZM (yun. lakonismos – lakonikacha) – fikrni ixcham shaklda, lo‘nda va aniq ifodalash. Bu xususiyat antik YUnonistonning Lakoniya viloyati hududida joylashgan Spartada yuksak qadrlangan, spartaliklar oz so‘z bilan ko‘p ma’no ifodalashga intilishgan, shu bilan bog’liq holda “lakonikacha nutq”, “lakonizm” tushunchalari ommalashgan. L. aforistika, maqol va matallar uchun muhim, aytish mumkinki, belgilovchi xususiyat sanaladi. SHuning dek, L. termini ayrim ijodkorlar uslubiga xos xususiyat ma’nosida ham ishlatiladi. Mas., ba’zan A.Qahhor uslubi haqida gap borganda, undagi o‘ziga xos jumla qurilishi, siqiqlikni nazarda tutib, L. termini qo‘llanadi.
MELODRAMA (yun. melos – qo‘shiq, drama – harakat) – 1) dramaturgiya janrlaridan biri. M.ning xaraktyerli xususiyatlari sifatida o‘tkir intriga asosiga qurilgan sujetga egalik, bir qadar bo‘rttirilgan emosionallikka yo‘g’rilganlik, ezgulik bilan yovuzlikning kyeskin va qabariq tarzda zidlantirilishi, axloqiy-tarbiyaviy yo‘naltirilganlik kabilar ko‘rsatiladi. M. dramaturgiya va tyeatr janri sifatida XVIII asr oxirida Fransiyada shakllangan, gullab-yashnagan davri esa XIX asrning ikkinchi choragiga to‘g’ri keladi; 2) musiqali dramatik asar, unda pyersonajlarning monolog va dialoglari musiqa jo‘rligida ijro etiladi; 3) hozirgi adabiyotshunoslikda va, ko‘proq, so‘zlashuv amaliyotida M.ga xos (intrigaga boy sujet, yaxshilik bilan yomonlik kyeskin kontrastda tasvirlanuvchi, oshkora kuchaytirilgan emosionallik va b.) xususiyatlarga ega, lyekin badiiy jihatdan bo‘sh, ommaviy kitobxon yoki tomoshabin saviyasiga mo‘ljallab yozilgan asarlarga salbiy bahoni ifodalaydi. Terminning salbiy ma’noda qo‘llanishi “ommaviy san’at” bilan bog’liq bo‘lib, uning M.ga xos yuqoridagicha xususiyatlardan o‘quvchi (tomoshabin)ni o‘ziga oson jalb etuvchi vosita sifatida o‘rinli-o‘rinsiz foydalanish natijasida badiiy nochor asarlar paydo bo‘ladi, o‘z holicha yaxshigina badiiy usul va vositalar siyqalashadi.
MEMUAR (fr. memories – xotiralar, esdaliklar) – muallifning o‘tmishda o‘zi byevosita ishtirok etgan yoki shohidi bo‘lgan voqealar haqidagi xotiralari bayon qilinuvchi adabiy asar. M. asarlar o‘zining bayon yo‘sini, voqealarning sujetli tarzda berilmasligi, vaqt tartibiga rioya qilinishi, faktografiklik xususiyatlari bilan kundaliklarga, matyerialning haqqoniyligi va to‘qimaning yo‘qligi jihatidan hujjatli-tarixiy ochyerk, ilmiy biografiyalarga yaqin turadi.

Yüklə 1,41 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   108




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin