O‟quv qo‟llanma

Ishni bajarilish uchun topshiriqlar tartibi va qo‟yilgan vazifa: 
1. Biror xavfsizlik hodisasini ―Galustik-babochka‖ usuli yordamida tahlil 
qiling. 
2. Tanlangan hodisani ―Nosozliklar daraxti‖ usuli yordamida tahlil qilish 
asosida ushbu hodisaning sodir bo‘lish sababini aniqlang. 
3. Galstuk-babochka tahlil usulini tushuntirib bering. 
4. Nosozliklar daraxti tahlil usulini qanday vaziyatlarda qo‘llash mumkin. 
5. Galstuk-babochka tahlil usuli elementlariga ta‘rif bering. 
6. Nosozliklar daraxti tahlil usulining elementlari va ularning vazifalarini 
tushuntiring. 

---

50 
8-Amaliy mashg‟ulot 
Mavzu: Ma‟lumotlarga nisbatan ruxsatlarni mantiqiy boshqarish. 
Kirish: 
Himoyalangan ma‘lumotlarga nisbatan ruxsatlar cheklangan 
bo‘lishi hamda faqat va faqat ruxsati mavjud foydalanuvchilarning undan 
foydalanishga ruxsati bo‘lishi lozim.
Ishdan maqsad:
Foydalanuvchilar muvaffaqiyatli atuyentifikasiyadan 
o‘tgandan keyingi avtorizasiya jarayoni juda muhim hisoblanadi, chunki 
ma‘lumotlarga nisbatan ruxsatlarni boshqarish tizimdagi axborotni va tizimning 
o‘zini himoyalashning muhim elementi hisoblanadi.
Kerakli jixozlar: 
Kompyuter, Proektor dasturlar ixtiyoriy, printer, daftar, 
A4 formatdagi oq qog‘oz. 
Qisqacha nazariy ma‟lumot: 
Ma‘lumotlarga nisbatan ruxsatlarni boshqarishni ―Galstuk – babochka‖
 
tahlili usuli orqali tahlil qilish 
Ushbu tahlil usuli orqali foydalanuvchilarning autentifikasiyadan 
o‘tgandan keyin ma‘lumotlarga nisbatan ruxsatlarni boshqarishda mavjud salbiy 
ta‘sirlarning sabablari hamda uning ortidan kelib chiqadigan salbiy oqibatlarni 
o‘ganish hamda tizining mukkamal ishlashi uchun salbiy ta‘sirlarni bartaraf 
qilishdan iborat. 
8.1-rasm. Ushbu ishni bajarishda quyidagi amallarni bajarishi 
mumkin: 

---

51 
1.
Ko‘zda tutilgan tizimdagi ma‘lumotlarga nisbatan ruxsatlarni 
boshqarish hodisasi uchun salbiy ta‘sirlarning sabalari ro‘yhatini tuzish. 
2.
O‘rganilayotgan hodisada keltirilgan sabablarni rivojlantirishga 
yordam beradigan faktorlarni inobatga olish hamda ushbu faktorlarga to‘sqinlik 
qiluvchi nazorat to‘siqlarni keltirish. 
3.
Hodisaga olib keluvchi sabablarga to‘sqinlik qiluvchi ya‘ni 
profilaktika choralarini keltirish. 
4.
Ko‘zda tutilgan hodisaning ro‘y bergandan keyin ro‘y berishi mumkin 
bo‘lgan oqibatlarni keltirish.