2022-2023-O’QUV YILI UCHUN ~ 50 ~
Bir mitozdan ikkinchi mitozgacha bo`lgan tayyorlanish davri interfaza deyiladi. Interfaza
uch davrga bo`linadi:
1)
G
1
– DNK sinteziga tayyorgarlik davri;
2)
S – sintez davri;
3)
G
2
– sintezdan keyingi davr;
Mitoz to`rt bosqichga bo`linadi. Bu bosqichlarda sodir bo`ladigan jarayonlardagi
xromosoma va DNK soni umumiy qilib 3-jadvalda keltirilgan.
XROMOSOMA SONINI BILDIRADI: n. DNK, XROMATIDALAR SONINI BILDIRADI: c. INTERFAZA G
1
- SINTEZGA
TAYYORGARLIK
2n 2c
S – SINTEZ
2n 4c
G
2
– SINTEZDAN KEYINGI
2n 4c
MITOZ PROFAZA
2n 4c
METAFAZA
2n 4c
ANAFAZA (ikki qutbdagi
jamisi)
4n 4c
TELOFAZA (bo`lingandan
keyin)
2n 2c
(4-jadval)
Telofazaning oxirida sitoplazmaning ikkiga ajralishi (sitokinez) kuzatiladi. Sitokinez :
Hayvon hujayralarida – sitoplazma va plazmatik membrana o`rtasida botiqlik paydo
bo`lib, uning asta-sekin torayishi natijasida hujayra teng ikkiga bo`linadi;
O`simlik hujayralarida – hujayraning o`rtasida sitoplazmatik membrane paydo bo`lib,
hujayraning chetiga tarqala boshlaydi. Bunda hujayrani teng ikkiga bo`luvchi ko`ndalang
to`siq paydo bo`ladi;
Jinsiy usulda ko`payadigan organizmlarda o`ziga xos bo`linish meyoz kuzatiladi. ―Meyoz
‖ so`zining ma`nosi kamayish degan ma`noni bildiradi. Meyoz natijasida diploid
to`plamga ega birlamchi jinsiy hujayralardan gaploid to`plamli jinsiy hujayralar hosil
bo`ladi. Meyoz ketma-ket keladigan ikkita bo`linish bosqichlaridan iborat. Ularni farq
qilish uchun birinchi bo`linish fazalari oldiga I, ikkinchi bo`linish fazalari oldiga II rim
raqami qo`yiladi. Bu bosqichlarda sodir bo`ladigan jarayonlardagi xromosoma va DNK
soni umumiy qilib 4-jadvalda keltirilgan. Meyozning birinchi bo`linishi bilan ikkinchi
bo`linishi orasidagi holat interkinez deyiladi. Interkinez davrida DNK
reduplikatsiyalanmaydi. Ko`pincha interkinez holati sodir bo`lmay, telofaza I to`g`ridan-
to`g`ri profaza II ulanib ketishi ham mumkin.
