O’quv yili uchun ~ 1 ~

A+G / T+S = 1 
 
DNKda har bir nukleotid orasidagi masofa 
0
,34 nm yoki 3, 4 A° 
ga teng. Har bir 
nukleotidning massasi o‗rtacha 
330.
DNKning molekular massasi juda katta. Butun holda 
ajratib olingan eng katta DNKning molekular massasi 10 
9 
daltonga teng. 
DNKning bir 
marta to‘liq aylanasi 
10
 juft nukleotiddan iborat bolib, uzunligi 34 A° teng.
DNK tarkibidagi nukleotidlar vodorod bog‘lar orqali bog'lanadi 
A va T o'rtasida ikkita 
vodorod bog‘ (A=T) . G va C o’rtasida esa uchta vodorod bog‘ (G=C) bo‘ladi. 
Lekin 
hech qachon A va G yoki S va T o'rtasida vodorod bog'lar bo‗lmaydi. 
RNK asosan bitta 

---

2022-2023-O’QUV YILI UCHUN 
~ 6 ~ 
 
zanjirdan iborat bo'lganligi uchun unda vodorod bog'lar yo'q.
Uning polinukleotid 
zanjirida mononuleotidlar esa o`zaro fosfodiefir bog`lari bilan ulanib, uzun zanjirni hosil 
qiladi. Fosfodiefir bog` DNK da ham, RNK da ham bo`ladi. 
 
DNK va RNK NUKLEOTIDLARI 
RNK - ribonuklein kislota
ham polimer bo'lib, monomerlari nukleotidlardir. RNK 
ham DNKga o‗xshash azotli asos, uglevod va fosfat kislotalardan iborat. Faqat azotli 
asoslardan DNKda timin - T bo'lsa, RNK molekulasida timinning o‗rniga uratsil - U 
bo'ladi va uglevod komponenti sifatida riboza mavjud. RNK molekulasi asosan bitta 
zanjirdan iborat bo'lib, DNK molekulasiga nisbatan kalta va molekular og‗irligi ham ancha 
kichikdir. RNKning asosiy vazifasi hujayrada kechadigan eng muhirn jarayonlardan biri 
bo'lgan oqsillar biosintezini amalga oshirishdir. RNKning 3 ta turi tafovut qilinadi: 
1.. i-RNK informatsion (axborotli) RNK bo'lib, irsiy axborotni DNK molekulasidan 
ko'chirib, uni yadrodan oqsil sintez qilayotgan joyga chiqaradi. i-RNK oqsil biosintezida 
matritsa, ya‘ni andoza vazifasini bajaradi. Shuning uchun u matritsa RNK (mRNK)si ham