O’quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakillantirish Reja: Kirish Asosiy qism
Yüklə 189,5 Kb.
|
|
27 ko'rinmayotgan bu harakatlar Tunis, Liviya, Misr, endi esa Suriyada qator xudkushliklarga sabab bo'lmoqda. Taraqqiyotni yillar ortiga surib yuborayapti… Statistik ma'lumotlarga qaraganda, Rossiyada har bir foydalanuvchi bir kunda o'zining 10,4 soat, Angliyada 5,3, Turkiyada 7,8, yurtimizda esa taxminan 6 soat vaqtini sarflayapti. Afsuski, mazkur gapning kesimi yoniga «behuda» so'zini qo'shib qo'yish, yoki uni «isrof qilgan» jumlasiga almashtirish ham mumkin. Taraqqiyot odimlari bugun internet qiyofasida dunyoning eng chekka mamlakatlariga ham bo'ylayapti. Bugun bo'lajak kelin yoki kuyovlar haqidagi dastlabki ma'lumotlar ham ijtimoiy tarmoqlardan qidirilayotgani ularning nechog'li ijtimoiy hayotimizga ta'sir ko'rsatayotganini anglatadi. Taassufki, mamlakatimizda eng mashhur ijtimoiy tarmoq hisoblanmish «Odnoklassniki.ru» saytida yuzlab, minglab axloqqa zid profil yoki guruhlarga ko'zingiz tushishi mumkin. Afsuski, fohishabozlik, bachchavozlik, qonxo'rlikka undaydigan e'lonlar, mavjud ijtimoiy tuzumlarga qarshi qaratilgan chaqiriqlarni hech bir to'siqsiz o'qiyotgan, tomosha qilayotgan yoshlar ham yo'q emas. Achinarlisi, ularni nazorat qilishning iloji yo'q. Yaqinda Chexiya poytaxti Praga shahridagi mehmonxonalarning birida o'zlarini xalqning daholari deb sanaydigan va tuzilmalariga demokratiya, xalq, tayanch, adolat, tiklanish kabi dabdabali yorliqlarni yopishtirib olgan bir guruh tovlamachilarning yig'ilishi bo'lib o'tdi. Maqsadlari hokimiyat, yurtimizdagi taraqqiyotni izdan chiqarish bo'lgan bu noshud kimsalar ham o'zlarining faoliyat ko'lamlarini kengaytirishda ijtimoiy tarmoqlardan unumli foydalanish harakatiga tushib qoldilar. Demak, vaziyat yanada hushyorlikni talab etadi. Ha, dunyo taraqqiyoti bizga mana shunday qarama-qarshi vaziyatlarni ro'baro' qilmoqda. Muammoni yechishning esa bitta yo'li bor: u ham bo'lsa, istiqlolning ilk kunlaridan muhtaram Yurtboshimiz tomonidan ta'kidlab kelinayotganidek, tarbiyani oiladan, mahalladan, maktabdan boshlash kerak. Ma'naviy immuniteti mustahkam bo'lgan kishi hech qachon lo'ttivozlarning yolg'on aldovlariga, dabdabali va'dalariga uchmaydi. Qolaversa, mahalliy o'z domenida joylashgan va nazorat qilish imkoni bo'lgan doira.uz, muloqot.uz, sinfdosh.uz, olam.uz kabi ijtimoiy tarmoqlarni yanada rivojlantirish zamonning o'zi taqozo etib turgan vazifalardan 28
hisoblanadi. Taraqqiyot haqida gapirganda ―Yuksak ma'naviyat — yengilmas kuch asarida keltirilgan Mahmudxo’ja Behbudiyning fikrlari esga tushadi: ―Dunyoda turmoq uchun dunyoviy fan va ilm lozimdur, zamona ilmi va fanidan bebahra millat boshqalarga poymol bo’lur. Xo’sh, millatni poymol etmasdan taraqqiyotni olg’a surish va bu yo’lda―o’rgimchaklardan ozod bo’lishning yo’li qanday? O’shanda muhtaram Prezidentimiz-ning so’zlari esimga tushadi: ―Fikrga qarshi fikr, g’oyaga qarshi g’oya, jaholatga qarshi ma'rifat bilan kurashmoq kerak. Ular bilan kurashish uchun sayt yaratish bo’yicha ilmiy salohiyat kuchli bo’lishi kerak va biz aynan o’sha ilmimiz va boy mafkuramiz bilan qarshi turishimiz zarur. Ilmiy salohiyatimiz tufayli ular bilan bemalol kurasha olsak, ularning jaholatini yengishda esa ma'rifatimiz qo’l keladi. Bir so’z bilan aytganda, internetda o’zgacha muhitni yaratishimiz zarur. Keyin bu muhit shunday bir ummonga aylanadiki, uning ichida tengsiz ma'naviyatimiz, tubsiz madaniyati-miz, davlatimizning jonkuyar siyosati o’z ifodasini topgan bo’ladi. Qarabsizki, bizdan keyingi avlod aynan o’sha olamda sayr qiladi,―o’rgimchaklar bizga xavf sola olmaydi. Yuqorida bayon etilgan milliy tarbiyani o`quvchilar ongiga singdirish va ―Ommaviy madaniyatga o`quvchilarning kirib qolishlarini oldini olish, ―O`rgimchak to`riga tushib qolish va virtual olamdan asrash maqsadida kerakli chora-tadbirlarni ko`rish oila, maktab va jamoatchilik hamkorligi talab ertiladi. Hamkorlik ishlari esa o`z navbatida tizimli izchillikda olib borilishi zarur. O`z maqsadi, shakl, usul va bosqichlariga ega bo`lgan har qanday tadbir samara berishi tabiiy. Albatta, ushbu natijaga erishish uchun oldindan reja tuzib olish zarur. Yuqorida ta‘kidlaganimizdek, hamkorlik ishlarini samarali olib borish maqsadida o`quvchilar o`rtasida ommaviy madaniyatni bartaraf etish bo`yicha ―Ommaviy madaniyatga qarashi kurashish chora-tadbirlari rejasini tuzib chiqdik. Namuna sifatida quyidagi chora-tadbirlar rejasini keltiramiz. ―Ommaviy madaniyatga qarashi kurashishchora-tadbirlari rejasi
29
30
XULOSA Olib borilgan tajriba-sinov ishlari natijalarining ko`rsatishicha, 3-sinf o`quvchilarida oila, maktab jamoatchilik hamkorligini shakllantirishda uyushqoqlik, birdamlik va birgalik harakatlari muammoning ijobiy yechimini kafolatlaydi. Tajriba — sinov ishlarining natijalariga muvofiq quyidagi xulosalarga kelindi: 4-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligi mazmunini o`rganish, bu boradagi hamkorlik darajasini aniqlashga yo`naltirilgan harakat muammoning nazariy va amaliy yechimlari to`la hal etilmaganligini ko`rsatdi. O`quvchilar faoliyatini bevosita va bilvosita kuzatish ularda tabiatni oilaga, mahallaga bo`ysunish xissi mavjud, biroq uning chuqur va barqaror xususiyatga ega emasligidan dalolat berdi. Oila va mahallaning maktab bilan o`zaro birga ishlashi 3-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligi shakllanganligiga bog`liq. Bu g`oya 3-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirish masalasining dolzarb pedagogik muammo sifatida asoslashga imkon beradi. 2.4-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirish jarayonida o`ziga xos psixologik — pedagogik xususiyatlar ko`zga tashlanadi. Jumladan, bu yosh davri o`quvchilari oila a‘zolari, kattalar ko`magiga muxtojdirlar. Biroq bu muxtojlik o`rganilayotgan ob‘yektning mohiyatini to`la ochib bera olmaydi. SHu sababli 3-sinf o`quvchilarida tizimli oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirish va ularda hamkorlarga tayangan holda ishlashni qaror toptirish maqsadga muvofiqdir. 3.4-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirishning an‘anaviy va samarali usullarni mavjud holati bugungi kun talablari darajasida emasligidan dalolat beradi. Tadqiqot doirasida amalga oshirilgan dastlabki tajriba natijalarining ko`rsatishicha, buning asosiy sabablaridan biri o`quvchilar bilan sinf rahbarining yakka o`zi doimiy faoliyat olib borishidadir.
31
samaradorligini tasdiqladi. TAVSIYALAR 1.Sinf rahbari o`z ish faoliyati davomida 4-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirish bo`yicha trening-seminar mashg`ulotlarini, tadbir va kechalarni tashkil etishiga alohida ahamiyat berish.
kelishiga alohida e‘tibor qaratish. 3.4-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirishga oid metodik majmualarning chop etilishiga erishish. 4.Pedagog xodimlarning malakasini oshirish va qayta tayyorlash tizimida 4-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirish bo`yicha ilg`or texnologiyalar asosida ishlash bo`yicha malakalarini shakllantirish. Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati 1.«O‘zbekiston Respublikasining Kadrlar tayyorlash milliy dasturi», «Barkamol avlod – O‘zbekiston taraqqiyotining poydevori»– Toshkent: Sharq, 1997-65 b. 2.―O`quvchilarni tarbiyalashda oila, mahalla, maktab hamkorligi konsepsiyasi. T.: ―O`qituvchi, 1998. 3. Karimov I.A. «O‘zbekiston kelajagi buyuk davlat». Toshkent: O‘zbekiston 1992-62 b. 4. Karimov I.A. «Yangi uyni qurmay turib, eskisii buzmang» – Toshkent: O‘zbekiston 1993. – 24 b. Karimov I.A. «Ozod va obod Vatan, erkin va faravon hayot-pirovard maqsadimiz». 8-jild. – Toshkent: O‘zbekiston, 2000. Karimov I.A. Yuksak ma‘naviyat – yengilmas kuch. – Toshkent. 2008. Karimov I.A. O`zbekiston mustaqillik ostonasida. – Toshkent. 2012.
32
8.Yo`ldoshev.H.Q.―Barkamol avlodni tarbiyalashda oila, mahalla, maktab hamkorligi konsepsiyasi. T.: 2004. 9. Frolov P.T. Yosh direktor maktabi. T.: ―O‘qituvchi, 1991. 10.Hasanboeva O. Uzaytirilgan guruhlarga tarbiyaviy ishlar.T.:―O‘qituvchi, 1994. 11.Inomova K.M. «Oilada bolalarning ma‘naviy-axloqiy tarbiyasi» Toshkent: Fan, 1999, – 151 b. 12.Jo‘raevA.J. Tarbiyaviy darslarni o‘tish.T.:―O‘qituvchi,1994. 13. Karimova.O.A. ―Oila, farzand va jamiyat. T.:―O‘qituvchi,1991. 14.Mavlonova,R, Raxmonqulova.N, Normurodova.B. ―Tarbiyaviy ishlar metodikasi – T.: ―Tib-kitob, 2010. 15.Musurmonova O. «Oila ma‘naviyat-milliy g‘urur». – Toshkent:O‘qituvchi. 1999, – 200 b. Munavvarov A.K. «Oila pedagogikasi». – T.: O‘qituvchi, 1994. Munavvarov A.K. Oila pedagogikasi. T.: ―O‘qituvchi. 1994. Mirqosimov M. Maktabni boshqarishning nazariy va pedagogik asoslari. T.: 1996
Nishonova.S. ―Komil inson tarbiyasi – T.:―Istiqlol, 2003 y. Otavaliyeva.O`. ―Bola tarbiyasida bog`cha va oila hamkorligi. T.:―O`qituvchi. 1994. 21.Rasulova.Y, Nurmatova.O. ―Pedagogika o`quv qo`llanma –T.:―Voris, 2009. 22. ―Tarbiayviy ish metodikasi(pedagogika institutlari uchun o`quv qo`llanma). T.: ―O‘qituvchi, 1991. 23. Uzoqov X., G‘ozieva E.., Tojiev A. Oila etikasi va psixologiyasi. T.: ―O‘qituvchi. 1992. 24.Xo`jamurotova.S. ―KUG tarbiaychilari uchun ma‘ruza matnlari Urganch. 2009.
26.―Mustaqillik izohli ilmiy-ommabop lug`at. Toshkent―Sharq,2006 ZiyoNET
Eduportal Google.com 33 Yüklə 189,5 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||