O’quvchilarning bilish faoliyatini oshirishda masala va mashqlardan foydalanish metodikasi

1. Bilimlarni o’zlashtirish jarayonida o’quvchilarning bilish faoliyati quyidagi bosqichlarda tashkil etiladi:

• • o’quv materiali bilan dastlabki tanishish;
• • o’quv materiallarini o’rganish;
• • o’zlashtirilgan bilimlarni awal o’zlashtirilgan bilimlar bilan taqqoslash;
• • bilimlarni tizimga solish va mustahkamlash;
• • o’zlashtirilgan bilimlarni yangi holatlarda qo’llash.

2. O’quvchilarning bilish faoliyatini mustaqil ish asosda tashkil etish:

• • muammoli vaziyatlarni keltirib chiqarish;
• • o’quv topshiriqlarining maqsadini aniqlash;
• • mustaqil izlanish orqali savollarga javoblar topish;
• • nazariy bilimlar va amaliy ko’nikmalar asosida javoblarning to’g’riligini tekshirib ko’rish;
• • bilimlarni tizimga solish va mustahkamlash;
• • bilim, ko’nikma va malakalami yangi vaziyatlarda qo’llash.

3. O’quvchilarning bilish faoliyatini ko’nikmalarni shakllantirish maqsadida tashkil etish

• • o’quv faoliyatini amalga oshirish maqsadi, borishini aniqlash;
• • o’quv faoliyatning modelini tuzish;
• • jaoliyatni bajarish namunasini ko’rsatish;
• • o’quvchilar tomonidan ishni bajarish;
• • Faoliyatni takrorlash va xatosiz bajarishni o’rganish.

4. O’quvchilarning bilish faoliyatini axloqiy sifatlarni shakllantirish maqsadida tashkil etish

• • o’qituvchining ko’rsatmasi yoki tavsiyasiga binoan, tavsiya etilgan adabiyotlami topish;
• • qo’shimcha o’quv adabiyotlar bilan tanishish;
• • o’rganilgan axborotlarni tahlil qilish va baholash;
• • adabiyot muallifming jamiyatning ma’naviy-ma’rifiy sohasida yoki fan rivojiga qo’shgan hissasini aniqlash va baho berish;
• • o’quvchilarning o’z xulqi va axloqiy sifatlarini rivojlantirish yuzasidan umumiy xulosasi

Yuqorida qayd etilgan vazifalarni hal etish va an’anaviy ta’lim tizimidagi kamchiliklarga barham berish, ta’lim-tarbiya jarayonining samaradorligini oshirish uchun o’quvchilarning bilish faoliyatini o’qitish bilan bir qatorda, individual va kichik guruhlarda o’qitishni tashkil etish maqsadga muvofiq. O’quvchilarning bilish faoliyati individual tarzda tashkil etilganda o’quvchilar o’quv materialini mustaqil o’zlashtiradilar, ulaming aqliy rivojlanishi, qiziqishi, ehtiyoji, iqtidori, bilimlarni o’zlashtirish darajasi hisobga olingan holda tuzilgan o’quv topshiriqlarini mustaqil bajaradi va o’z bilish faoliyatining subyektiga aylanadi.

• Yuqorida qayd etilgan vazifalarni hal etish va an’anaviy ta’lim tizimidagi kamchiliklarga barham berish, ta’lim-tarbiya jarayonining samaradorligini oshirish uchun o’quvchilarning bilish faoliyatini o’qitish bilan bir qatorda, individual va kichik guruhlarda o’qitishni tashkil etish maqsadga muvofiq. O’quvchilarning bilish faoliyati individual tarzda tashkil etilganda o’quvchilar o’quv materialini mustaqil o’zlashtiradilar, ulaming aqliy rivojlanishi, qiziqishi, ehtiyoji, iqtidori, bilimlarni o’zlashtirish darajasi hisobga olingan holda tuzilgan o’quv topshiriqlarini mustaqil bajaradi va o’z bilish faoliyatining subyektiga aylanadi.