Sifat reaksiyasi. Benzoyetil efirning gidrolizlanishi. Кichkina, tubi yumaloq
kolbaga 1 ml benzoyetil efir va 20 ml 10 % li kaliy gidroksid eritmasi hamda
qaynatgich solib, aralashmani asta–sekin efirning moysimon qatlami yo‘qolguncha
(30 min) qizdiriladi. Кeyin eritmaga suyultirilgan xlorid kislota qo‘shib, kislotali
muhitga keltiriladi. Кolba muzli suv bilan sovitilganda benzoy kislota kristallga
tushadi.
Masala va mashqlar 1. C
5
H
12
O tarkibli izomer oddiy efirlarning tuzilish formu-lalarini yozing. Ularni
ratsional va sistematik nomenklaturaga binoan nomlang. Oddiy efirlarda
izomeriyaning
q
anday turlari uchraydi?
2. Vilyamson sintezidan foydalgnib, a) dietil efir, b) etilizo-butil efir, d)
metiluchlamchibutil efir, e) diizopropil efirning olinish reaksiyalari sxemalarini
yozing.
3. a) dibutil, b) etiluchlamchibutil, d) diizopropil, e) diuchlam-chibutil oddiy
efirlarni olish uchun qaysi spirtlarni konsentr-langan H
2
SO
4
bilan qizdirish lozim?
Ularning olinish reaksiyalari sxemalarini yozing. a–, b– va d–reaksiyalarning
mexanizmini keltiring
4. CH
3
−CH
2
Na birikmalar ta’sir ettirilganda va u havoda uzoq saqlanganda
boradigan reaksiyalar tenglamalarini yozing. Bu reaksiyalar natijasida hosil
bo‘ladigan, mahsulotlarni nomlang.
5.
H
2
C
CH
2
H
2
C
CH
HC
CH
2
O
H
3
C
CH
2
CH
3
H
3
C
CH
CH
3
O
CH
2
CH
CH
2
H
3
C
CH
3
O
CH
2
CH
2
CH
2
CH
2
O
H
2
C
CH
2
CH
2
H
3
CO
CH
2
OCH
3
a)
b)
d)
e)
Reaksiyalarning sodir bo‘lish sharoitlarini ko‘rsating. Hosil bo‘lgan oraliq va
asosiy reaksiya mahsulotlarini nomlang.
78
6.
Quyidagi birikmalarning tuzilish formulalarini yozing: a)
,
1
–
dibromadipin kislota; b)
,
–dixlorpo‘kak kislota; d)
,
–dimetilpimelin
kislota; e) 2,2,3–trixlorpentandi kislota.
