O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT ARXITEKTURA QURILISH INSTITUTI
QURILISH(BINO VA INSHOOTLARNI LOYIXALASH,QURISH)
FAN:VALEOLOGIYA ASOSLARI
MUSTAQIL ISH
Oziq-ovqat - bu sog'liq, ishlash, aqliy va jismoniy rivojlanish, shuningdek, insonning umr ko'rish davomiyligini ta'sir qiluvchi atrof-muhitning muhim omillaridan biridir. Oziqlanish va sog'liq o'rtasidagi bog'liqlik qadimgi davrlardan beri sezilib kelingan
Inson tanasining normal ishlashini ta'minlash, uning energiya xarajatlarini qoplash va to'qimalarni tiklash uchun ozuqa moddalari kerak.
Ovqatlanish sifatiga ayniqsa bolalar va o‘smirlarning jismoniy rivojlanish ko‘rsatkichlari, mehnatga layoqatli aholining mehnat qobiliyati, tashqi muhitning salbiy taassurotlariga qarshi kurashish qobiliyati, aholining umumiy kasalllanish darajasi, o‘rtacha umr ko‘rish davomiyligiga bevosita bog‘liqdir. Noto‘g‘ri ovqatlanish natijasida ko‘pgina kasalliklarning kechishi og‘irroq shaklda o‘tadi, ularning surunkali shaklga o‘tishi tezlashadi, sog‘ayish muddati uzayib ketadi.
1.1-Ovqatning biologik qiymati
Biologik qiymat mahsulotning oqsil tarkibiy qismlarining sifatini aks ettiradi, bu ularning hazm bo'lishi bilan ham, ularning tarkibidagi muvozanat darajasi bilan ham bog'liq. Bu holda biologik qiymat ko'rsatkichlari, qoida tariqasida, mahsulotni texnologik qayta ishlash jarayonida va uni uzoq muddat saqlash jarayonida sezilarli darajada o'zgaradi, chunki oqsil molekulalari o'z tuzilishini o'zgartirishi yoki boshqa moddalar bilan o'zaro ta'sir qilishi mumkin. Biologik qiymat mahsulot tarkibidagi biologik faol moddalar: ajralmas aminokislotalar, vitaminlar, makro- va mikroelementlar, almashtirib bo'lmaydigan ko'p to'yinmagan linoleik yog 'kislotalari mavjudligi bilan tavsiflanadi. Ushbu oziq-ovqat tarkibiy qismlari organizmning ferment tizimlari tomonidan sintez qilinmaydigan kimyoviy tuzilmalarga ega va shuning uchun ularni boshqa oziq moddalar bilan almashtirish mumkin emas. Ular muhim, almashtirib bo'lmaydigan oziqaviy omillar deb ataladi va ularni oziq-ovqat bilan iste'mol qilish kerak