Organizmning c-vitamini bilan ta'minlanganini o‘rganish va baholash

Siydikda askorbin kislotani miqdorini aniqlash.
Aniqlash yo’li. Siydik yig’ish vaqtlari belgilanadi, buning uchun ertalabki 1 – siydik chiqariladigan vaqt aniqlanadi. So’nga 1-1,5 soat mobaynida siydik yig’ilib, hajmi belgilanadi. Kolbada pipetka yordamida 2 ml siydik va 2 ml 5% li sirka kislotasi solinadi. 0,001 normali Tilmans reaktivi eritmasi bilan och pushti rang hosil bo’lguncha titralanadi (rang 30 sek mobaynida o’zgarmasligi kerak). Olingan natijalar ishonchli bo’lishi uchun parallel titrlash o’tkazish zarur. O’rtacha miqdor topiladi, bir yo’la solishtirish maqsadida nazorat tajribasi (2 ml dist.suv va 2 ml 5% li sirka kislotasi, titrlash) o’tkaziladi. C vitaminining me’yorda siydik orqali ekskretsiyasi 0,7-1,0 mg/sutkani tashkil qiladi. Agar C vitamin siydik orqali 0,3 mg/sutka va undan kam ajralsa organizmda C vitamin yetishmayotganligidan darak beradi va gipovitaminoz simptomlari kuzatiladi.
Hisoblash quyidagi formula yordamida bajariladi:
X=(A-B)×K×0,088×V/V1×T bu yerda
X – 1 soatlik siydik orqali ajraladigan askorbin kislota miqdori (mg/soat)
A – siydikni titrlash uchun sarflanadigan Tilmans reaktivining miqdori (ml)
B – nazorat tajribasi uchun sarflanadigan Tilmans reaktivining miqdori (ml)
K – Tilmans reaktivi uchun to’g’rilash koeffitsienti.
Y – titrlash uchun yig’ilgan siydikning umumiy miqdori ml da.
Y1 – titrlash uchun olingan siydik miqdori ml da
T – siydik yig’ish oralig’ida vaqt (soatlarda)
0,088-0,001 n. 1 ml Tilmans reaktiviga to’g’ri keladigan mg larda askorbin kislotasining miqdori.
Teri kapillyarlarining o’tkazuvchanligini Nesterov apparati yordamida aniqlash.
Kapillyarlarning mustahkamligini sinash uchun apparat sistemasida vacuum hosil qilinadi Buning uchun asbobning yuqorisidagi ikki yo’lli kranni (E) shunday burash kerakki, uning qiyshiq teshigi (A) idishi va tashqi havo bilan ulansin, (V) to’g’ri yo’lli kranni uning teshigi (A) idish va tenglashtiruvchi idish bilan tutashadigan qilib buraladi.
So’ngra tenglantiruvchi idishni qo’li bilan baland ko’tarib, undagi simob batamom chiqarib tashlovchi idishni to’ldirguncha qadar ushlab turiladi. Idish
simob bilan to’lgandan so’ng pastki to’g’ri biriktiruvchi kranni (V) berkitiladi.
Bundan keyin ikki yo’lli (T) kranni uni ikkala tomoni berk holda kelguncha buraladi. So’ngra yuqoridagi (B) ikki yo’lli kranni shunday buraladiki, uning o’ng teshigi (A) idishni vakuum bilan tutashtirsin (S).
Bajarilgan ishlar risoladagidek bo’lganiga qanoat hosil qilgandan so’ng, pastki (V) to’g’ri yo’lli kranni uning teshigi (A) idishni tenglashtiruvchi idish bilan tutashtirguncha buraladi va vakuum ko’rsatkichi kapillyarlarning mustahkamligini sinash uchun mo’ljallangan 0,4 ni ko’rsatguncha ushlanadi. Keyin (B) kranni darrov berkitib, simobni chiqarib tashlovchi idishdan tenglashtiruvchi idishga o’tuvchi to’xtatiladi. Sistemada keraqli vakuum hosil qilinganligiga qanoat hosil qilingandan so’ng (0,4), kyuvetalar oldindan ishlov berilgan (vazelin bilan) bilaqlar terisiga qo’yilib, o’ngdagi ikki yo’li kranni (T), uning teshigi vakkum bilan kyuveta qo’yilgan bilak terisiga qadar buraladi, bunda kyuveta ostida ham vakkum hosil bo’lib, bilak terisi kyuvetalarga suriladi. Kyuvetalarni usulda aytiladigandek 2 min davomida ushlab turiladi. So’nga pastdagi ikki yo’lli (T) kranni uning qiyshiq teshigi kyuvetalarni tashqi havo bilan ta’minlanguncha buraladi. Endi kyuvetalar teridan engil, hech qanday og’riqsiz ko’chib chiqadi Organizmni C vitamin bilan ta’minlanganligini baho berish uchun kyuvetkalar ostida hosil bo’lgan nuqta holidagi qon quyilish nuqtalari soni aniqlanadi-sanaladi.

Nesterov apparati

Bunda C gipovitaminozning me’yor -0-10 petexiya

I bosqichi bo’lsa, 10-30 petexiya
II bosqichi bo’lsa, 30-60 dan ko’p
III bosqichi bo’lsa, 60 dan ko’p yoki yoppasiga ko’p petexiyali hosil bo’ladi.
Gipovitaminozli holat organizmni yuqumli kasalliklarga tez beriladigan qilib qo’yadi.
Hozirgi davrda qish va bahor fasllardagi gripp kasalligining epidemiya holida tarqalishini organimning C vitaminiga chanqoqligi, etishmasligi bilan ifodalanishi mumkin.Buning uchun bu fasllarda organizmning C vitamini bilan ta’minlanganligini nazorat qilib turish katta ahamiyatga ega.