Oriental Renaissance: Innovative

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 2 | ISSUE 3 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor
 
 SJIF 2022: 5.947 
Advanced Sciences Index Factor 
 ASI Factor = 1.7 
1414 
w
www.oriens.uz
March
2022
 
mashg’ulotning bir qismi sonlarni solishtirish va sonlarning birliklaridan iborat 
tarkibi haqidagi bilimlarni mustahkamlashga o‘rgatadi. Bolalarga hisoblash usullarini 
qanday o‘rgatish mumkin? Rasm buyicha quyidagi masalani tuzishni taklif etish 
mumkin. Bolalarni arifmetik amallarni ifoda etishni hisoblash usullaridan farq qila 
bilishga o‘rgatish uchun qo‘shishda+ "ga" ayirishda -"dan" qo‘shimchalaridan 
foydalanish maqsadga muvofiqdir. Bolalar hisoblash vaqtida olingan javob bilan 
birga arifmetik amallarni takrorlaydilar. SHunday kiyingi ular masala savoliga javob 
beradilar. Dastlab bolalar ko‘rsatma material asosida keyinroq miyada sonlarning 
to‘g’ri va teskari ketma- ketligi haqidagi bilimlar hamda ular masala o‘rtasidagi 
bog’lanish va munosabatlarni tushunishiga asoslanib hisoblaydilar. 
Yil oxirida bolalar masala tuzishga undagi shart va savolni farq qila bilishi, 
berilgan sonlarni ajratib olishni, ular o‘rtasidagi miqdoriy munosabatlar aniqlashini 
arifmetik amallarni to‘g’ri to‘plashni va ifoda etishni hisoblash usullaridan foydalanib 
harakat natijasini topishni va masala savoliga to‘liq javob berishni bilishlari kerak. 
Arifmetik masalalar yechish. 
Masala yechishda " qo‘shish " " ayirish" " barobar" matematik atamalaridan 
foydalanish zarur. Bolalar " yozishni" mashq qiladilar. 
1-2 bola mustaqil " yozganlarini "o‘qib beradilar. 
"3 ta sharga 1 ta shar qo‘shilsa 4 ta shar bo‘ladi". 
Kim masalani echadi? 3ga 1 ni qo‘shish kerak. 
Lolada nechta shar bo‘ldi? 4 ta 
Doskada 3 o‘quvchi barobar 4 deb aytishadi. 
Bolalar ko‘pincha masalani hikoya, topishmoq bilan aralashtirib yuboradilar. 
Masalan: Akvariumda 6 ta baliq bor edi. YAna bir necha baliq solib quyishdi. Bu 
masalani yechish mumkinmi? YOki 4 og’ayni bitta tom tagida yashaydi. Bular 
masala emas, balki hikoya va topishmoqdir. Masalada eng kamida ikkita son ishtirok 
etishi uqtiriladi. Geometrik figuralar 
Bolalarni 
geometrik 
figuralar 
bilan 
tanishtirishning 
asosiy 
vazifasi 
ko‘pburchaklar bilan tanishtirishdir. Uchburchak, kvadrat, to‘g’ri to‘rtburchaklar 
ko‘pburchaklarning turlari sifatida qaraladi. Dastur mazmuni shunday tuzulganki uni 
o‘zlashtirish natijasida bolalarning ko‘pburchaklar turlari haqidagi umumiy bilimlari 
kengayadi. Bu bolalrada elementar matematik tafakkurni o‘stirishga imkon beradi. 
Figuralarning moddalari bilan shug’ullanish jarayonida bolalarning ko‘pburchakning 

---