ORIENTAL Universiteti Pedagogika fakulteti 1-1-guruh BT (sirtqi) guruh talabasi
Turģunboyeva Umidaning Ona tili fanidan SLAYD TAQDIMOTI Mavzu:Son so’z turkumi.
Son haqida ma’lumot.
Narsa-buyumning sanog’ini, joylashish tartibini, ish-harakatning bajarilish tartibini bildirgan so’zlar son deyiladi.
Necha?
Qancha?
Nechanchi? so’roqlariga javob bo’ladi.
Sonlar harflar bilan ham, raqamlar bilan ham ifodalanadi.
Har qanday son raqam bilan ifodalanadi. Oz, ko’p so’zlari ham miqdorni ifodalaydi.
Har qanday son raqam bilan ifodalanadi. Oz, ko’p so’zlari ham miqdorni ifodalaydi.
Eski o’zbek tilida tuman (10000), lak (yuz ming) sonlari ham bo’lgan. Boshqird, uyg’ur tilida (Dmitrev fikricha) ming (10) ni bildirgan.
Son predmetning miqdorini bildiradi. SHuning uchun gapda predmet tushunchasini ifodalovchi otga bog’lanib keladi. Masalan: Rasulbek 4 ta gilamni mashinaga joylab bo’lguncha, terlab-pishib ketdi. (predmetning miqdorini bildiradi).
Azizbek birinchi ayolni imlab ko’rsatdi (tartib ifodalayapti).
Fe’lga bog’lanib keladi: Urgutlik tojiklarga uning bu bema’niligi malol kelgandan bir-ikki ushlab olishdi, kaltaklashdi. (S.Ahm).
Son otga bog’lanib kelgan konkret miqdorni ifodalaydi. Otga bog’lanmagan holda ham qo’llanadi. Bunda miqdor mavhum, abstrakt bo’ladi (hisoblashda, arifmetikada).
Son otga bog’lanib kelgan konkret miqdorni ifodalaydi. Otga bog’lanmagan holda ham qo’llanadi. Bunda miqdor mavhum, abstrakt bo’ladi (hisoblashda, arifmetikada).
Sonning nomi bo’lib keladi. Ikki qo’shuv ikki barobar to’rt.
1) turlanmasligi: Biz ozdan keyin shoir holvafurush tandiridan yangi uzilgan ikkita non bilan juda nafis ishlangan mis lagan kesma holva olib chiqdi: 4 kitob, 10 talaba.
1) turlanmasligi: Biz ozdan keyin shoir holvafurush tandiridan yangi uzilgan ikkita non bilan juda nafis ishlangan mis lagan kesma holva olib chiqdi: 4 kitob, 10 talaba.
2) otga bog’lanmaganda, son bog’langan sifatlarning ot tushib qolganda (otlashadi). Turlanadi (2 xil tushunchani –miqdor, predmetni, tasavvurni aks ettiradi). (Maqol, afforizm, hikmatli so’zlarda uchraydi). Bilagi zo’r birni yiqar, bilimi zo’r mingni yiqar. (Ikkoviga birov botolmas, otliqqa yayov yetolmas) 10 bir yonda, 100 bir yonda, botir yurar maydonda.
