O’rnatilgan tizim tushunchasi O’rnatilgan tizimlarni loyihalashtirish

Real vaqtdagi operatsion tizimlari
Real vaqtdagi operatsion tizimlar loyixalashdamurakkab o’rnatilgan tizimlarnidasturiy ta’minotini tadbiqida doimiy xosil qiluvchi bo’lib qoladilar. Bu esa RVOTni murakkab o’rnatilgan tizimlarda qo’llanilishi quyidagilarni beradi⁶:

• Amaliy jarayonlar orasidagi resurslarni taqsimlash va bu jarayonlarni tuzish vositalari bo’lib qoladi; - foydaliishlab turadigan sozlangan (minimal xatolar sonli) dasturiy kod;

  
  

• RVOT odatda ijobiy va salbiy xususiyatlari bo’lgan arxitektura;

  
  

• Keng nomenklaturali (turli kontrollerlar, periferiya qurilmalari) apparat vositalar bilan aloqa o’rnatish vositasi.

  
  

Turli protsessorlar va kontrollerlarini almashuv protokollarini ko’pligini mustaqil qo’llash MO’T yaratuvchi, ko’pchilik kompaniyalar uchun ixtisodiy foydasiz bo’lib qoladi..

MO’T tarkibida dasturiy ta’minot ichida RVOTlarni qo’llash asosiy sabablari bu :

• Tayyor, ishonchli va oldindan aytib beriluvchi platformani foydalinish kerakligi (unifikatsiyalash, standartlash, modullikni tuzuvchi va qo’llab quvvatlovchi dasturni ko’plikdan ajratish);

  
  

• Amaliy jarayonlarni parallel ishlashini ta’minlash kerakligi;

  
  

• Jarayonlarni bir biridan ximoya qilishni ta’minlash;

  
  

• Xisoblash tarmokini periferiya qurilmalarini tayyor drayverlari bilan ta’minlash .

  
  

Dasturlanuvchi mantiqiy kontrollerlar
Dasturlanuvchi mantiqiy kontroller logicheskiy kontroller real vaqtda RVOTsiz ishlashnita’minlaydi. DMK dasturlari o’rnatilgan tizimlar uchun oddiy tillarda yozilgan va oddiy kompilyatorlar qo’llash yordamida bajariladigan dasturlardan ishonchliroq. Markaziy protsessor, uning registrlari va buyruqlar tizimi foydalanuvchi uchun erishib bo’lmaydigan bo’lib qoladi.
DMK asosida tizimlarni ikki asosiy variantlar mumkin.
Birinchisida DMKda passiv(o’zini aloxida protsessori bo’lmagan) kiritish-chiqarish modullarini o’rnatish mumkin bo’lgan maxsus kengaytirish raz’emlar ko’zda tutilgan. Bunday variant katta xisoblash quvvat xajmini va kirish-chiqishlarni bir joyda jamlash kerak bo’lganda afzallikroqdir.

Rasm 4.1 SHina orqali ulanadigan kengaytirilish modulli DMK

Ikkinchi variantdaDMKda o’z chiqishlari umuman yo’q yoki ularning soni miqdorlangan . Kirish-chiqishlarni qo’shimcha soni maxsus sanoat tarmoq orqali kiritish-chiqarish modullarini ulash bilan ta’minlanadi. Bu variant boshqaruv tizimini masshtabini egiluvchanlig bilan o’zgartirish va ishlab chiqaruvchilarga yechish yo’llarini tanlash imkonini beradi.
Rasm 4.2 Tarmoqli kengaytirilish modulli DMK


DMK dasturlash xususiyatlari
Odatda DMK sanoat kontrolleri sifatida qo’llaniladi. DMKda dasturlash maxsus IEC1131-3, IEC61131-3, IEC-61499 va b. dasturlash tillari yordamida olib boriladi. Ular tizimli dasturlanishni dasturlovchidan ajratadi va ishlashni baland ishonchlilikga erishishga olib keladi.


DMKni tadbiq etish
DMKni ikki varianti mavjud .
1. SoftPLC
Apparat baza sifatida oddiy sanoat kompьyuter olinadi va RVOT yoki industrial ilovalar uchun DOSbilan ta’minlanadi (Intel protsessori bazasidagi kompьyuterlar uchun). SHu sanoat kompьyuterda maxsus dastur ishga tushuriladi–bir yoki bir necha xisoblash modellarini ishlatuvchi DMK virtual mashinasi. Natijada SoftPLC nomlanuvchi egiluvchan variant paydo bo’ladi. So’ngi foydalanuvchi dasturiy ta’minotni xarakteristikalarini keng chegarada o’zgartirish mumkin. Bu variantni kamchiligi tizim komponentlarini baland narxlari.

2. Maxsuslashtirilgan DMK
Bu yerda apparat baza sifatida oddiy sanoat kompьyuter emas balki maxsuslashtirilgan kontroller qo’llaniladi. Barcha kerakli dasturiy ta’minot zavodda DXQ da o’rnatiladi. Oddiy DMK foydalanuvchi uchun yopilganSoftPLC sifatida tadbiq etish mumkin yoki DMK dasturlash tillarida qo’llaniladigan xisoblash modellarini apparat qo’llanadigan maxsus xisoblash mashinadek.
Maxsuslashtirilgan DMK bazasidagi tizimni afzalligi – kichik narx, qo’llash osonligi va baland ishonchliligi. Maxsuslashtirilgan kontrollerni apparat qismini kengaytira olmasligi va oxirgi foydalanovchi tomonidan tizimli dasturlashga o’zgartirish kiritish mumkin emasligi kamchiliklari bo’lib qoladi.

DMK tsikli va qo’llanish soxalari
DMK ishlash asosida dasturni tsiklik bajarilishi yotadi.