Osiyo xalqaro universiteti tibbiyot fakulteti davolash yo’nalishi 14-davolash-23 guruh talabasi aslanov abbosalining tibbiy biologiya va umumiy genetika

OSIYO XALQARO UNIVERSITETI TIBBIYOT FAKULTETI DAVOLASH YO’NALISHI 14-DAVOLASH-23 GURUH TALABASI ASLANOV ABBOSALINING TIBBIY BIOLOGIYA VA UMUMIY GENETIKA

MAVZU: Hujayrada moddalar, energiya va ma’lumotlar oqimi. Hujayra proliferatsiyasi muammolarining tibbiyotdagi roli

• MAVZU: Hujayrada moddalar, energiya va ma’lumotlar oqimi. Hujayra proliferatsiyasi muammolarining tibbiyotdagi roli
• REJA:
• Hujayralarda kechadigan reaksiyalar
• Hujayradagi energiya Manbai ya’ni oqsil vitaminlar
• Hujayra proliferatsiyasi
• Hujayradagi moddalar haqida

Oqsillar biologik jihatdan murakkab polimer moddalarga kiradi. Uning molekulasi uzun zanjirdan iborat yirik bo`lib, tarkibida birmuncha oddiyroq - monomerlar 20 xil aminokislotalar ko`p marta takrorlanadi. Oqsil tarkibida aminokislotalar soni va joylanishi turlicha bo`ladi. Demak oqsillar xilma-xilligini uning tarkibidagi aminokislotalar joylanishi, tartibi belgilaydi. 20 ta aminokislotaning o`zaro kombinasiyalanish soni 1024 bo`ladi. Shundan ko`rinib turibdiki, oqsillar soni ko`p bo`lgani uchun belgi va xususiyatlar soni ham cheklanmagan miqdorida ko`p bo`ladi. Oqsil molekulasida bir aminokislota o`zgarsa, oqsil tarkibi va belgini ko`rinishi ham o`zgarishi kuzatiladi. Misol: 600 ta aminokislotadan iborat gemoglobin oqsili tarkibidagi glutamin kislota o`rnini valin bilan almashtirsa, odamda og`ir kamqonlik kasali (serpovidno-kletochnaya anemiya) yuzaga keladi. Bunday kasalliklarda qizil qon tanachalar (eritrositlar) shakli o`zgaradi va o`ziga kislorod molekulasini biriktirib ololmaydi.

• Oqsillar biologik jihatdan murakkab polimer moddalarga kiradi. Uning molekulasi uzun zanjirdan iborat yirik bo`lib, tarkibida birmuncha oddiyroq - monomerlar 20 xil aminokislotalar ko`p marta takrorlanadi. Oqsil tarkibida aminokislotalar soni va joylanishi turlicha bo`ladi. Demak oqsillar xilma-xilligini uning tarkibidagi aminokislotalar joylanishi, tartibi belgilaydi. 20 ta aminokislotaning o`zaro kombinasiyalanish soni 1024 bo`ladi. Shundan ko`rinib turibdiki, oqsillar soni ko`p bo`lgani uchun belgi va xususiyatlar soni ham cheklanmagan miqdorida ko`p bo`ladi. Oqsil molekulasida bir aminokislota o`zgarsa, oqsil tarkibi va belgini ko`rinishi ham o`zgarishi kuzatiladi. Misol: 600 ta aminokislotadan iborat gemoglobin oqsili tarkibidagi glutamin kislota o`rnini valin bilan almashtirsa, odamda og`ir kamqonlik kasali (serpovidno-kletochnaya anemiya) yuzaga keladi. Bunday kasalliklarda qizil qon tanachalar (eritrositlar) shakli o`zgaradi va o`ziga kislorod molekulasini biriktirib ololmaydi.
•  Bunday kasalliklarda qizil qon tanachalar (eritrositlar) shakli o`zgaradi va o`ziga kislorod molekulasini biriktirib ololmaydi. Bu kasalga uchragan bolalar yoshlik davridayoq halok bo`ladilar. Har bir aminokislotaning tuzilishida 3 ta nukleotidni biriktirishdan hosil bo`lgan tripletlar ishtirok etadi. Masalan: metionin aminokislotasi bir triplet (AUG): lizin - 2 ta tripletdan (AAA va AAG), izoleysin - 3 ta (AUU, ASU va AUA) tripletlar nazoratidan yuzaga chiqadi.